Кыргыз республикасынын билим берүҮ жана илим министрлиги баткен мамлекеттик университети

учураган жергиликтүү диалектилерге тиешелүү болгон тилдик 
өзгөчөлүктөр, сөздөр деп аныкташат.
М.И.Фомина диалектизм терминин төмөнкүдөй эки мааниде 
колдонуларын көрсөтүп, анын туюндурган түшүнүктөрүн 
тактоого аракеттенет: 1) көркөм, публицистикалык жана башка 
чыгармаларда, ошондой эле, адабий тилде колдонулган, бирок 
анын лексикалык системасына кирбеген сөздөр жана туруктуу 
сөз айкаштары, 2) адабий тил менен салыштырмалуу 
айырмаланган, тигил же бул диалектилерге тиешелүү 
фонетикалык, сөз жасамдык, морфологиялык, синтаксистик, 
семантикалык жана башка бөтөнчөлүктөр [176:171].
65
Тилчи 
Э.Абдулдаев диалектилик сөздөр «...көпчүлүк элге арналып 
жазылган тексттерде (өзгөчө адабий чыгармаларда) көбүрөөк 
колдонула берсе (алдын биз сыздык –И.Ж.) алар 
диалектизмдерге айланып кетүүгө тийиш» [2:221]
66
-деп жазат. 
Биздин оюбузча, диалектизмдер «көпчүлүк элге арналган 
тексттерде» да, көркөм чыгармаларда да «көбүрөөк колдонулса», 
адабий тилге өтөт, анын нормасына кирет. Диалектилик 
элементтер адабий кепте бир жолу колдонулса да, же бир нече 
кайталанып жумшалса да, адабий нормага жатпаган соң, 
диалектизм болуп эсептеле берет. Ушуга байланыштуу казак 
окумуштуусу Ш.Ш.Сарыбаевдин: «Эгерде диалектилик сөз 
адабий тилге кирген болсо, анда ал адабий сөздөрдүн катарына 
өтүү менен, диалектизм болуудан калат. Эгерде диалектилик сөз 
стилистикалык максат менен көркөм чыгарманын тилине кирип 
57
Прохорова В. Н. Диалектизмы в языке художественной литературы. –М.: Гос. учебно.- -пед.изд-во министерстова 
просвещения РСФСР, 1957. -4-б. (80 б.) 
58
Кодухов В. И. Введение в языкознание. -2-ое изд., переработ. и доп. –М.: Просвещение, 1987. -186-б. (288 б.). 
59
Фомина М. И. Современный русский язык: Лексикология. –Изд. 2-ое, испр. и доп. –М.: Высшая школа, 1989. -171-
175-б-р. (336 б.) 
60
Лингвистический энциклопедический словарь / Гл. ред. В. Н. Ярцева. –М.: Сов. энциклопедия, 1990. -133-б. (685 б.) 
61
Крысин Л.П. Современный русский язык: Лексическая семантика. Лексикология. Фразеология. Лексикография. –М.: 
Издательский центр «Академия», 2007. -142-144-б-р. (240 б.) 
62
Батманов И. А., Бакинова Г., Яншансин Ю. Азыркы кыргыз тили: I бъл\м: Фонетика, лексика, диалектология. –Ф.: 
Кыргызокуупедмамбас, 1956.-80-81-б-р. (112 б.) 
63
Абдулдаев Э. Азыркы кыргыз тили. –Б.: Кыргызстан, 1998. -221-224-б-р. (256 б.) 
64
Жалилов А. Азыркы кыргыз тили. –Б.: Кыргызстан, 1996. -176-178-б-р. (232 б.) 
65
Фомина М. И. Аталган эмгекте. 171-б. 
66
Абдулдаев Э. Аталган эмгекте. 221-б. 

---

14 
калса жана ал ошону менен бирге адабий тилдин нормасы болуп 
эсептелбесе, анда ал диалектизм бойдон калат» [137:12-13]
67
- 
деген пикирине толук кошулууга болот. 
Ошентип, биз бул изилдөө ишибизде талдоого алынган эки 
топтогу көз караштын ичинен диалектизмдерди түшүнүүдө 
айрым толуктоолор менен экинчисин жетекке алабыз.