Kirish Kuchlanish, tok va qarshilik

Differensial zanjir.
Rasm 1.41. da tasvirlangan sxemani ko’rib chiqamiz. Kondensatordagi C kuchlanish U_BX — U ga teng , shuning uchun I=Cd(U_BX — U)/dt=U/R
Agar rezistor va kondensator shunday tanlansa, R qarshilik va C sig’im yetarli darajada kichik bo’lib, dU/dt<_BX /dt, bunda C (d U_BX /dt)=U/R yoki U(t)=RC(d U_BX(t)/dt)
Shunday qilib, kirish signalini o’zgarish tezligiga proporsional bo’lgan chiqish kuchlanishini olamiz.

Rasm 1.41.
Buning uchun dU/dt<_bx/dt shart bajarilishi uchun RC ko’paytma uncha katta bo’lmasligi kerak, ammo shu vaqtda qarshilik R juda kichik bo’lmasligi kerak, kirishni “yuklab qo’ymaslik” uchun. R va C uchun aniqroq kritiklikni tanlashni biz chastota harakteristikasini o’rganganimizda olamiz. Agar sxema kirishiga to’g’ri burchakli signal bersak, uning chiqishida olinadigan signal rasm 1.37 da ko’rsatilgandek bo’ladi.

Rasm 1.42. Chiqish signali (yuqoridagisi) differensiatordan olingan, uning kirishiga to’g’ri burchakli signal berilgan.
Differensiallovchi signal zanjirlaridan impuls signallarini old va fronlarini ajratishda foydalanish qulay, raqamli sxemalarda ba’zi hollarda shunga o’xshash sxemalarni uchratish mumkin, ular rasm 1.38 da ko’rsatilgan.

Rasm 1.43. Impulsni old frontini ajratish.
Differensiallovchi RC zanjir qisqa cho’qqili ko’rinishdagi impulslarni hosil qiladi, chiqishdagi buffer kuchaytirgich esa bu impulslarni qisqa to’g’ri burchakli impulslarga aylantiradi. Real sxemalarda manfiy cho’qqi uncha katta bo’lmaydi, buferga kiritilgan diod sababli (bu haqida so’z 1.25 bo’limda boradi).
Parazit sig’imli bog’lanish. Ba’zi hollarda sxema kutilmagan holda differensiallash hususiyatini namoyish qila boshlaydi, ayniqsa keraksiz holatlarda. Shu vaqtda rasm 1.45 da ko’rsatilgan signallarga o’xshash signalni kuzatish mumkin. Birinchi signal (aniqrog’i impuls halaqiti) ko’rib chiqilayotgan liniya va sxema orasida sig’imli bog’lanish bo’lganida paydo bo’lishi mumkin. Unda to’g’ri burchakli signal mavjud bo’ladi; bunday halaqitni paydo bo’lishiga liniyada ohirgi qarshilikni yo’qligi sabab bo’ladi. Agar resistor mavjud bo’lsa, signal manbaini liniya uchun qarshiligini kamaytirish yoki to’g’ri burchakli shakldagi signal manbaidagi sig’imli bog’lanishni kuchsizlantirish yo’lini toppish kerak. Ikkinchi turdagi signalni zanjirda kuzatish mumkin, undan to’rtburchakli shakldagi signal o’tishi kerak bo’lganda. Bunda shu zanjir bilan kontaktda bo’lganda deffekt bo’lishi mumkin, masalan ossilografni shupida. Uncha katta bo’lmagan sig’im kontakt yomon bo’lganda paydo bo’ladi va ossilografni kirish qarshiligi differensial zanjirni hosil qiladi. Agar siz sxema “nimanidir” differensiallayotganini bilib qolsangiz, shunda aytilgan gaplar sizga nosozlik sababini topib, uni yoqotishda yordam berishi mumkin.

Rasm 1.45.