Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari


Tabiiy tosh materiallariga ishlov berish


Download 1.95 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/138
Sana15.06.2023
Hajmi1.95 Mb.
#1481467
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   138
Bog'liq
ҚМ ва Б КБКИЧ ва ДПКМТ

3.2 Tabiiy tosh materiallariga ishlov berish  
Tabiiy tosh materiallari va buyumlari tog‘ jinslarini turli mexanikaviy 
usullar bilan qayta ishlash natijasida olinadi. Bu usullarga maydalash, yorish, 
arralash kabilar kiradi. Xususiy xollarda esa tog‘ jinslari portlatish usulida qazib 
olinishi mumkin.
Ishlov berish usullariga ko‘ra tabiiy tosh materiallari quyidagi turlariga 
bo‘linadi: Qo‘pol ishlov berilgan (xarsangtosh, chaqiq tosh, shag‘al va qum); 
buyum va profilli qismlar; to‘g‘ri shakldagi tosh va bloklar; yuzasiga ishlov 
berilgan plitalar (devor va pollarni bezashda); yo‘l qurilishi buyumlari (bordyur 
toshlari, bruschatka) va h.k.
Tabiiy toshlarga zavodda mexanizatsiyalashgan va avtomatlashgan 
tizimlarda ishlov beriladi.
Tosh yuzasi pnevmatik asbob yordamida tirnalib (urib) yoki abraziv usulda 
silliqlanib ishlanishi mumkin; tosh yuzasi to‘lqinsimon (qabariq-chuqur), 
riflangan, egatsimon, g‘adir-budir (nuqtasimon) ko‘rinishda qayta ishlanishi 
mumkin. Toshga abraziv ishlov berish qirqish, frezerlash, shliflash va 
polirovkalash (jilolash) jarayonlarini o‘z ichiga oladi (3.4rasm).
3.4-rasm. Toshlarning fakturali ko‘rinishi 
a- to‘lqinsimon (qabariq-chuqur); b- riflangan; v- egatsimon; g) g‘adirbudir 
(nuqtasimon). 
 3.7 Toshlarga qayta ishlov berish
Qazib olingan toshning yuzi notekis g’adir –budir bo’lib, ularga qayta 
ishlov berish orqali aniq va tekis shakl beriladi. Toshlarga ishlov berish qazib 
olinishdan so’ng va quritishdan oldin bajariladi. Bu transportatsiyada kamroq 
og’irlik tushushini ta’minlaydi. Toshlarga ishlov berish orqali chiroyli ko’rinishga, 
ularni qorishmalar bilan terishda qulaylik yaratish uchun kerakli shakl, arkalar, 
ustunlar va karnizlar uchun uchun maxsus shakllar olinadi. 3.5-rasmda ishlov 
berilgan toshlarning turli xillari ko’rsatilgan.


(a) 
Mayda chiziq o’yilgan (d)cho’qilgan (g) taroshlangan 
(b) 
perforatorlangan (e) Mexanik ishlov berilgan (h) to’lqinli 
(c) 
qoya tosh suratli (f) yuzasi tilingan (i) to’rsimon 

Download 1.95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling