Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

 Injenerlik inshootlari uchun buyum va konstruksiyalar  
Yig‘ma temirbeton buyum va konstruksiyalar transport, qishloq xo‘jaligi, 
suv xo‘jaligi va melioratsiya, gidrotexnik inshootlar va boshqa maxsus qurilish 
tizimlarida keng miqyosda ishlatiladi.
Transport qurilishida temirbeton temir yo‘llar, avtomobil yo‘llari va 
aerodromlar barpo etishda ishlatiladi. Temiryo‘l, metropoliten va avtomobil 
yo‘llari qurilishida ko‘prik konstruksiyalari, shpallar, elektr uzatish tarmoqlarining 
tayanchlari, katta diametrdagi quvurlar, akveduklar, tyubinglar va boshqa 
temirbeton buyumlar va konstruksiyalar ishlatiladi. Bu tizimda M300-M500 
markali og‘ir betonlar qo‘llaniladi. Temirbeton konstruksiyalarni tayyorlashda 
sterjenli yoki o‘rilgan yuqori mustahkamlikdagi po‘lat armaturalar avvaldan 
taranglangan holda ishlatiladi.
Bunday konstruksiyalar zich, suv o‘tkazmaydigan, sovuqqa, quruq issiq 
iqlim sharoitiga chidamli bo‘lishi maqsadga muvofiqdir.
Avtomobil yo‘llari va aerodromlar qurilishida yuqori mustahkamlikdagi 
temirbeton qoplama plitalar, bordyurlar va tratuar plitalari ishlatiladi.
Qishloq xo‘jalik inshootlari-silos chuqurlari, minoralar va transheyalar, 
uzumzor tayanchlari, molxonalar maxsus buyumlari, teplitsa karkaslari va 
boshqalar M200-M300 markali betonlardan tayyorlanadi. Ishlab chiqarish binolari, 
omborxonalar qurilishida sanoat binolarida ishlatiladigan beton va temirbeton 
buyum va konstruksiyalar ishlatiladi.
Gidrotexnik inshootlar qurilishida temirbeton plitalar, to‘sinlar, qobiqlar, 
yuqori diametrdagi quvurlar, svaylar va boshqa konstruksiyalar ishlatiladi. Ular 
M200-M500 markali og‘ir betonlardan armatura karkaslari va to‘rlari bilan 
armaturalangan holda qo‘llaniladi. Bunday konstruksiyalarga suv o‘tkazmaslik va 
sovuqqa chidamlilik bo‘yicha yuqori talablar qo‘yilgan.

---