Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

боғловчи 
материал
 

---

ning minimal miqdorda bo‘lishi undan sovuqqa chidamliligi yuqori beton olishda 
foydalaniladi. Bu sementni olishda, unga gidravlik qo‘shimchalar qo‘shilmaydi, 
faqat gips, plastifikatorlar va gidrofoblovchi moddalar kiritilishi mumkin.
Mineral qo‘shimchali sementlar. Aktiv mineral qo‘shimchalar (AMQ) 
tabiiy va sun’iy bo‘lishi mumkin. Tabiiylariga diatomit, trepel, opoka, gliej, vulqon 
kuli, tuf, pemza, trass va sh.k., sun’iylariga esa donali domna shlaki, kullar, shlam 
chiqindilari va sh.k. lar kiradi.
Sementga AMQ larning kiritilishi ular tarkibidagi aktiv kremnezemning 
(SiO
2
) sement gidratatsiyasidan hosil bo‘lgan Sa(ON)
2
bilan reaksiyaga kirishib, 
havoda va suvda qotadigan kalsiy gidrosilikatlarini hosil bo‘lishiga olib keladi. 
Natijada sement klinkeri tejalishi bilan birga suv va boshqa agressiv muhitlarga 
chidamli sementning turlarini hosil qilish mumkin.  
Putssolanli portlandsement (PPS)-klinker, gips va aktiv mineral 
qo‘shimchalarni birgalikda maydalab tuyib olinadi. Bunda cho‘kindi jinslar 
(diatomit, opoka, trepel)20-30%, vulqondan hosil bo‘lgan jinslar (pemza, tuf), gliej 
va yoqilg‘i kullari 25-40% atrofida klinker tarkibiga kiritiladi.
Aktiv mineral qo‘shimchalar tarkibidagi aktiv kremnezem quyidagi 
reaksiyaga binoan Sa(ON)
2 
bilan birikadi:
mSa(ON)
2
SiO
2akt
nH
2
O+(0,8-15)CaO
.
SiO
2
.
pH
2
O
Kalsiy gidroksidning biriktirilishi sement toshi birinchi turdagi 
korroziyasini ogohlantiradi va mustahkamlikni oshiradi. Putssolanli sement normal 
sharoitda oddiy sementga nisbatan sekin qotadi. Bu turdagi sement asosidagi 
betonlar nam va suvli sharoitlarda ishlatilganda gidrat birikmalaridan suvning 
bug‘lanishi hisobiga kirishadi va qisman mustahkamligini yo‘qotadi.