KiRisiw FilosofiYA, onin’ mashqalalari ha’m funktsiyalari adamnin’ aldmda tek g’ana o’mir, o’ndiris h t. b menen baylarusli ma’seleler turmaydi. «01 qorshag’an du’nya ne?»

tsivilizatsiyamn’ jabayihqqa (orta a’sirlcrge) qarsi ha’reketi;

qudaysizliq ha’m ko’p qudayhliq (yazishestvo) waqti;

aq su’yekler turmismin’ ayqin seziwlikke iye kulti;

ma’deniyattin’ ma’deniyatsizhqqa ha’m turpayiliqqa (varvarstvo) qarsi ha’reketi;

avtoritetler ha’kimiyatman qutiliw;

tariyxqa o’zgeshe diqqat;

ko’rkem o’nerlerge ha’dden tis talg’amnin’ boliwi;

ruwxiy turmistin’ jan’alamwi.

8. 
   
   A’lemdi Oyamw da’wiri oyshillan N.Kuzanskiy, N.Kopernik, Dj.Bruno ko’zqarasinan tu’sindirin’.
   

§9. XIX-XX a’sirlerdin’ klassikaliq ha’m postklassikaliq filosofiyasi
Nemets klassikaliq filosofiyasi Jan’a zaman filosofiyaliq oyimn’ en’ ku’shli ag’imlanmn’ biri bolip tabiladi. Bul ag’img’a I.Kant, i.Fixte, G.Gegel, F.Shelling, L.Feyerbaxtin’ filosofiyaliq ta’limatlan kiredi. Bul oyshillardi uliwma ideyaliq- teoriyahq tamirlar, problemalardin’ qoyiliwi ha’m sheshiliwindegi miyrashq jaqinlastiradi. «Klassikaliq» degen onin’ wa’killerinin’ joqari da’rejege iye bohwin ha’m bul filosofiya ta’repinen sheshilgen problemalardin’ a’hmiyetin an’latadi.
Ayinm filosoflar filosofiyamn’ klassikaliq formasin Dekarttan baslaydi'. Bunday ko’zqarasti naduns dcp qaray almaymiz, sebebi klassikaliq filosofiyaliq da’stu’rler XVII a’sirdi, yag’niy o’z ishine ratsionalizm, empirizm, frantsuz ag’artiwshiliq filosofiyasin qamtiwshi Jan’a zaman fiiosofiyasinin’ qa’liplesiw da’wirinen ha’m nemets filosofiyasinan (XVIII-XIX a’sirler) ibarat. XVII- XIX a’sirler ha’r qiyli filosofiyaliq kontseptsiyalardin’ payda boliwina qaramay du’nyag’a filosofiyaliq qatnastin’ «Ratsionalizm ha’m ag’artiwshiliq» dcp ko’rsetiwge bolatug’in modelinin’ u’stem su’rgenliginen derck beredi. Al nemets klassikaliq filosofiyasi ta’biyatti analizlewden adamdi, adam du’nyasin ha’m tariyxin izertlewge diqqatm awdaradi. Birinshi ret bul bag’dardin’ wa’killeri adamnin’ ta’biyat du’nyasinda emes, al ma’dcniyat du’nyasinda jasaytug’inin tu’sinedi. Keyin ala, postklassikaliq da’wirde ontologiyahq ha’m gnoseologiyaliq bag’dar adamnin’ tiykan ha’m bolmisi problemasina qaray bag’dar aladi.
¹ Kuznetsov V.G., Kuznetsova i.D., Mironov V.V., Momdjyan K.X. Filosofiya. М., 1999. S. 50-52
Klassikahq filosofiyamn’ xarakterli belgileri to’mendegilerden ibarat:

•