Kirisiw I bob. Ózbek milliy suyıq tamaqlar tayarlaw procesi

INGREDIENTLAR
Qara maldıń góshi - 300 gr, kartoshka - 1-2, geshir - 1-2, piyaz - 1-2,
pomidor - 1-2, ayǵabaǵar mayı - 100-150 gr, bolgar qálempir - 1-2,
gúrish - 100 gr, duz - ta'bga kóre, kók shóp - ta'bga kóre, tatımlıq - ta'bga soqır
TAYARLAW USULI
Gósh hám barlıq palız eginlerilerdi mayda kubik formasında to'g'raladi hám qızıp turǵan yog'da aval góshni salıp qovuriladi. Sol orında gósh haqqında qısqasha toqtalıp ótsek, kimdir “gúrishli tek qoy may hám qoy góshidantayyorlanishi kerek” dep kelispewshilik bildiriwi tabiy. Ishoning gósh bul tiykarǵısı emes tuwrı kim ushın bolıp tabıladı qoy góshi qara maldıń góshine salıstırǵanda kóbirek yoqar, tuwrı qoy góshi qara maldıń góshine salıstırǵanda jumsaqlaw bolıwı múmkin

Qazan daǵı góshni 3-4 minuta qovurib, artınan piyaz hám gúrishline reń beriw ushın pomidor salıp quwırıwdı dawam ettiriledi, eger pomidor bolmasa ornına yarım tamaq qasıq tóbeat pastasi qosıp quwırıw múmkin. Keyininen gezek menen geshir, qartoshka, bılǵarı qálempiri hám sarımsaq salıp qovuriladi, artınan duz hám burısh qosıp suw quyıladı. Endi gúrishliniń eń zárúrli hám názik tárepine itibarımızdı qaratatuǵın bolsaq bul álbette gúrish esaplanadi. Sebebi kóp qallarda gúrishline gúrishni múddetinen aldın salıp qoyılǵanı yamasa kereginen artıq jatqanı sebepli gúrishler bo'kib, ezilib ketken boladı. Bul bolsa gúrishliniń ta'miga hám sapasına tásir etiwi anıq. Sol sebepli gurunchni aqırǵı basqıshda, taǵamdı dasturxanǵa sıylıq retinde beriwden tahminan 10 -15 minuta aldın solinadi hám sondaǵana gúrishlindegi gúrishler dana -dana bolıp turadı.

2.2 Goshli suyuq taǵamlar tayarlaw.
Maydalanǵan góshli kebirva. Góshni suyeklerden ajıratıp, suyekti qaynatib qoyasız, jer astınan qazılǵan tar jolın maydalanǵan góshlaysiz. Kebirvasiga piyaz, geshir, pomidor, kartoshka hám sarımsaq tug'rab solasiz. Maydalanǵan góshga mayin tug'ralgan piyaz qosıp, duz hám burısh sepib, shiyki máyek chaqib solasiz hám jaqsılap mijiysiz. Áne sol maydalanǵan góshdan alaqanlar arasında dumalatib ǵoza úlkenligidegi kiftalar yasaysiz. Qazannan suyeklerdi alıp tastap, qaynab turǵan jayına bir - eki - den etip kiftalarni solasiz hám 20 - 25 minut mildiratib qoyasız. Tayın taǵamdı 6 - 8 donadan kiymalari menen keselerge qoyıp, júzine mayin qırqılǵan oshko'klardan salıp qonaq dasturxanına quyasiz. Ingredient : maydalanǵan góshine 500 gr gósh, 2 - 3 bas piyaz, 1 máyek, duz hám burısh ta'bga kóre alınadı ; kebirvasiga góshdan ajıratılǵan suyek, 2 - 3 bas piyaz, 1 bas sarımsaq, 2 kartoshka, 2 - 3 pomidor solasiz, tuzni ta'bga qaray retleysiz.

Pelmen kebirva. Maylılaw buyım yamasa qoy góshidan suyeklerin ajıratıp kaynatib qoyıng. Jer astınan qazılǵan tar jolınan maydalanǵan gósh qilasiz, buǵan mayin tug'ralgan piyaz salıp hám duz sepib mijiysiz. Qattılaw hamir qorib, zuwala etip, súlgiqa qorshap 10 - 12 minut tındırıp alǵaningizdan keyin, aldın oqlaw keyin oqlaw járdeminde qalıń - juqalıǵın 1 - 2 mm etip yoyasiz. Jaymadan kolemi 4:4 sm li qaplar kesasiz - de, hár bir jildga bir shay qasıg'ida maydalanǵan gósh salıp pelmenler tugaysiz. Qazan daǵı suyeklerdi alıp, mayin tug'ralgan piyaz, úlken - úlken kubik etip tug'ralgan kartoshka hám pomidor salıp qayın atasız, buǵan pelmenlerdi salıp pishirasiz. Pelmen kebirvaning júzinde qalqıgach taǵı 3 - 4 minut qaynatib, keyin keselerge bóliwlaysiz - de, júzine chopilgan kashnich hám burısh sepib, qonaq dasturxanına qoyasız. Ingredient : kebirvasi ushın góshdan ajıratılǵan suyekler, 2 bas piyaz, 2 kartoshka, 2 - 3 pomidor, ta'bga kóre duz; qamırı ushın 300 gr aq un, 1 máyek, 0, 3 stakan jıllı suw, 1 shay qasıg'ida duz; maydalanǵan góshi ushın 300 gr jer astınan qazılǵan tar jol gósh, 3 - 4 bas piyaz, 1 shay qasıg'ida duz, yarım shay qasıg'ida burısh alınadı.
Kespas oshi. Qoy góshini mayda to'g'rab suyeklerin de shawıp qazanǵa solasiz, suyıq suw qoyıp qayın atasız. Buǵan mayda tug'ralgan piyaz, pomidor, geshir yamasa kartoshka salıp, 2 saat dawamında mildiratib pishirasiz. Pelmenge tayarlaǵanınday etip oshxamir qorasiz, tındırasız hám yoyasiz. Jaymadan eni 2 - 3 mm keletuǵın kespas kesasiz. Urvog'ini qaǵıp, qaynab turǵan kebirvaning tuzini retleganingizdan keyin salıp pishirasiz. Kespas qazan júzine qalqıb shıqqannan keyin taǵı 2 - 3 minut qaynatiladi. Kespas tamaqına góshni maydalanǵan gósh etip solsangiz da boladı. Tayın tamaq, keselerdiń júzine burısh hám qırqılǵan oshko'klar sepib, dasturxanǵa keltiriledi. Ingredient : kebirvasi ushın 500 gr gósh, 2 - 3 bas piyaz, 3 - 4 pomidor, 2 geshir, 2 kartoshka, duz ta'bga kóre alınadı ; qamırı ushın 300 gr aq un, 1 máyek, 0, 5 stakan suw, 0, 5 shay qasıg'ida duz kerek boladı. Quwırılǵan kebirva

Qoydıń quyrıq mayın mayda tug'rab eritib, shıjıǵın alıp qoyasız. Góshni kebapke tug'ragandek, bas barmaqtıń birinshi bo'g'imi úlkenliginde tug'rab, suyeklerin shawıp, daq bolǵan yog'da qovurasiz. Buǵan halqa - halqa tug'ralgan piyaz, pomidor salıp, tap pomidori ezilguncha qovurganingizdan keyin, párik - párik yamasa kubik formasında tug'ralgan geshir solasiz - de, yumshaguncha qovurasiz. Qazanǵa suw salıwdan aldın, úlken kubik yamasa párik usılda tug'ralgan kartoshka solinadi hám suw qoyıp mildiratib qaynatiladi. Tuzini retleb, qálempir de áskerg. Putkinley pıskende keselerge bóliwlab, júzine qırqılǵan oshko'klar sepib qonaq dasturxanına qoyasız. Ingredient : 500 gr suy góshi, 100 gr quyrıq may, 500 gr kartoshka, 2 geshir, 3 - 4 pomidor (2 tamaq qasıg'ida tóbeat pastasi), 3 - 4 bas, piyaz, 1 qálempir, duz, tatımlıq hám júzine sepiladigan oshko'k ta'bga kóre alınadı.
Tolıq pispegen dánli kebirva. Bul tamaq jazda hám kuzda mákke doni tolıq pispegen dán, yaǵnıy sutli bolǵan dáwirde pisiriledi. Eritilip, shıjıǵı alınǵan qoy jawını jaqsı dog'lab, buǵan to'g'ralgan piyaz, gósh, pomidor salıp qovurasiz. Keyin suw qoyasız. Qaynab chiqqunga shekem tolıq pispegen dán mákke tonın archib, hár bir so'tani 2 - 3 bolasız hám kebirvaga salıp, bir saat dawamında mildiratib pishirasiz. Kebirva pısıwına 20 minut qalǵanda qazanǵa to'g'ralgan kartoshka solasiz, putkinley pıskeninde bolsa tuzini retleysiz. Hár bir kosaga 1 - 2 bólekten tolıq pispegen dán salıp, ústinen kebirva qoyıp, júzine qırqılǵan oshko'klar sepib qonaq dasturxanına keltirip qoyasız. Ingredient : 300 gr gósh, 100 gr qoy mayı, 6 mákke so'tasi, 2 bas piyaz, 2 - 3 pomidor, 2 kartoshka, duz hám tatımlıq hám de oshko'k ta'bga kóre alınadı. Gúrishli. Maylıq góshni maydalanǵan góshlab, mayin tug'ralgan piyaz, duz hám burısh qosıp mijiysiz. Maydalanǵan góshdan shiye úlkenliginde kiftalar yasaysiz. Suyekti qazanǵa salıp qaynab shıqqanınan keyin, tug'ralgan piyaz, pomidor, kubik etip tug'ralgan geshir, shalǵam yamasa kartoshka hám tayorlangan maydalanǵan góshni salıp 40 - 45 minut dawamında mildiratib kaynatasiz, tuzini retleb, juwılǵan gúrishni solasiz - de, ezilib ketmay turıp qazandı órttan alasız. Taǵamdı keselerge quyıp, júzine qırqılǵan jalpız yamasa kashnich, yamasa kók piyaz salıp qonaq dasturxanına kel-tirasiz. Bólek ıdısda qatıq beriledi. Ingredient : 500 gr gósh, 3 - 4 bas piyaz, 1 - 2 pomidor, 2 geshir, 2 kartoshka yamasa shalǵam, 1, 5 stakan gúrish, duz hám oshko'klar ta'bga kóre, qosıw ushın 1 stakan qatıq kerek boladı.
Kespas - pelmen

Kespas oshi hám Pelmen usınıslarında aytılǵanı sıyaqlı etip tamaq hamir qorasiz. Qorshap, 10 - 12 minut tındırıp alǵaningizdan keyin teń ekige bolıp, juqa (1 - 2 mm) etip yoyasiz. Jaymanıń birinen kólemi 4&;4 sm li qaplar kesasiz, ekinshisidan bolsa eni 2 mm keletuǵın kespas kesing. Jer astınan qazılǵan tar jol góshdan pelmenge tayarlanǵan sıyaqlı etip maydalanǵan gósh házirlang. Bunı teń ekige bolıp, yarımınan pelmenler tugasiz, yarımınan bolsa shiye úlkenliginde dumalatib kiftachalar yasaysiz. Eritib, shıjıǵı alınǵan qoy jawını dog'laganingizdan keyin, piyaz menen pomidor yamasa tóbeat pastasi salıp jazlaysiz, buǵan kubik etip to'g'ralgan kartoshka qosıp bir- eki aylantırganingizdan keyin, suw qoyıp, tómen órtda qayın atasız. Tuzini retleb, tatımlıqlar salǵaningizdan keyin, aldın pelmenlerdi, keyin kiftalarni salıp qayın atasız. Pelmen qazan júzine qalqıb shıqqanda, ugrani solasiz hám pısırıwdı aqırına jetkezesiz. Ovkat qaynab, toshaboshlasa, bir az suyıq suw sevalasangiz, basıladı. Tayın taǵamdı keselerge bóliwlab, júzine qırqılǵan oshko'klar sepib, qonaq dasturxanına qoyasız. Ingredient : qamırı ushın 500 gr aq un, 3 máyek, 0, 5 stakan jıllı suw, 0, 5 shay qasıg'ida duz alınadı ; jazi ushın 100 gr qoy mayı, 2 bas piyaz, 2 - 3 pomidor yamasa 2 tamaq qasıg'ida tóbeat pastasi; maydalanǵan góshi ushın 500 gr gósh, 2 - 3 bas piyaz, 1 máyek, ta'bga kóre duz hám burısh kerek boladı.


Juwmaq.
Juwmaq etip aytatuǵın bolsam suyıq tamaqlar tayarlaw procesin úyreniwde men ózbek milliy tamaqları menen de tanıstım hám olardı tayarlaw usılların da úyrenedim. Ózbek milliytaomlaridan gúrishli, pelmen, kebirva hám basqa suyıq tamaqlardı tayarlaw maǵan júdá jaqtı. Ózbek tamaqları aspazlıǵı insan iskerliginiń kórkem óner dárejesine kutarilgan eń áyyemgi sorhalaridan biri bolıp tabıladı. Bul kórkem óner dáwir utishi menen rawajlanıwlasıp, qarıydarlar talabına barǵan sayın kóprok, maslawıp barmokda. Aspazlar tayarlaǵan yukori sapalı tamaqlar adamlar jumıs qábiletine, sog'ligiga hám basqa fizikalıq potencialına bereketli tásir kórsetedi. Tamaqlar tayarlaw hám tarqatıw usıllarına kura suyıq, ıssı, suyuk,, gewek yamasa ulıwma, milliy hám taǵı basqa túrlerge bulinadi. Tamaqlar xanaki usılda yamasa ulıwma ovkatlanish kárxanalarında tayarlanadı. Ózbek milliy tamaqları boshk, a milletler tamaqlarınan ayriqsha dástúriy qásiyetleri menen parıq etedi. Tábiyaatimizning saqıylıǵı, túrme-túr azıq-túlik ónimlerine baylıǵı hám uzaq zamanlardan dawam etip kiyatırǵan ózbek aspazlıǵı xalqımızdıń úlken ǵáziynesi hám milliy faxri bolıp tabıladı. Ózbek milliy aspazlıǵı, ásirese ingredientga ayriqsha islew beriliwi, tamaq tayarlawda uziga tán ásbap -úskeneler, qurılmalar hám basqa buyımlar isletiliwi, tamaqlar tarqatıwda uziga tán ıdıs -tabaqlardan paydalanılıwı menen ajralıp turadı. Ózbek milliy tamaqların tayarlawdan aldın ayırım ingredientlerga arnawlı islew berilip, olardıń mazalılıǵı asıriladı. Bunday usıllardan biri ónimdi tilimlab, oǵan duz hám tatımlıq menen qayta islew bolıp tabıladı. Ózbek tamaqların tayarlawda xalıq kóp tutınıw etetuǵın gósh, un, sút, qatıq, lobıya, noqat, sonıń menen birge mıywe, palız, Kukat ónimleri hám xokazolardan paydalanıladı. Bul ingredientler tamaq túrlerine qaray ayriqsha islewdan ótedi. Milliy tamaqlardı xanaki usılda tayarlawda qazan hám oshaqtan, ıssılıq dáregi retinde bolsa otın, kómir, tábiyiy gaz, arnawlı tandır hám basqalardan paydalanıladı.