Kuchlanish stabilizatorlari

8-rasm. Kuchlanish rezonansiga asoslangan stabilizator sxemasi Kondensatorning volьt-amper xarakteristikasi (9-rasm) U_S = f (I_kir) chiziqli,
reaktorning volьt-amper xarakteristikasi esa U_L = f (I_kir) nochiziqli, chunki u magnit o’tkazgichlarning to’yinishiga bog’liq holda ishlashga mo’ljallangan. Kirish kuchlanishi U_kir kondensator C va reaktor L o’rtasida

9-rasm. Kuchlanish rezonansiga asoslangan stabilizatorning VA tavsifi.

taqsimlanadi. Agar kirish kuchlanishi noldan ortsa, unda I_kir toki orta boshlaydi. Reaktor to’yinmaguncha uning induktivligi juda katta, tok I_kir induktiv xarakterga ega bo’ladi, ya’ni kirish kuchlanishi U_kir dan faza bo’yicha orqada qoladi. Kondensatordagi kuchlanish va reaktordagi kuchlanishlar o’zaro qarshi fazalarda bo’ladi, shuning uchun U_L = f (I_kir) va U_S = f (I_kir) ga U_kir = f (I_kir) egri chizig’i mos keladi.

I_kir toki ortganida reaktorning to’yinishi oqibatida U_L kuchlanishi U_S dan sekinroq orta boshlaydi va I_kir tokining I₀ ga teng qiymatida U_L va U_S kuchlanishlari bir xil bo’ladi, ya’ni kuchlanishlar rezonansi ro’y beradi. rasmdan ko’rinadiki, kirish tokining o’zgarishi ΔI_kir ga mos keluvchi kirish kuchlanishining o’zgarishi ΔU_kir reaktordagi kuchlanishning anchagina sekin o’zgarishiga olib keladi, ya’ni stabilizator chiqishidagi kuchlanish ΔU_chiqning ham sekin o’zgarishiga olib keladi. Bu bog’liqlik ko’rilayotgan stabilizator tipining ishlashiga asos qilib olingan.
Qator hollarda reaktorning o’rniga sxemada to’yinuvchi transformator foydalaniladi, u esa bir vaqtning o’zida kirish va chiqish kuchlanishlarining sathlarini moslashtirishga imkon beradi.
Energiya to’plovchi kuchlanish stabilizatorlari. «Dvigatelь ─ generator» sistemasidagi kuchlanish stabilizatori. Bunday sistemalar dastlab katta elektron hisoblash mashinalarini oziqlantirishga foydalanilgan. Hozirda kam ishlatiladi, asosan strategik ahamiyatga ega bo’lgan ob’ektlarda qo’llaniladi.

2.