Labaratoriya ishi-4 ituzumdoshlar oilasi (Solanaceae) vakillari bilan tanishish kerakli materiallar

1-2 - murakkab boshoq, to‘pgul;

0. 
   -to‘pgul o‘qidagi boshoqcha;
   

0. 
   - murakkab boshoqning ko‘ndalang kesigi chizmasi;
   

0. 
   - boshoqcha;
   
1. 
   - gul;
   

0. 
   - gul, tashqi gultanachalar bilan:
   

8- tashqi gultangacha;

0. 
   - gul, ichki gultanachasiz:
   
1. 
   - meva-don;
   

0. 
   - barg (a - tilcha, b - quloqcha).
   

62-rasm.


A-H - Oddiy makkajo‘xori (Zea mays), I-L - ekiladigan guruch (Oryza sativa):

A - poyaning bir qismi (urug‘chi gulli to‘pgul bilan);

V - changchilarga ega bo‘lgan gulli to‘pgul (poyaning uchki qismi); D - changchili to‘pgulning bir qismi;

E - boshoqcha (changchili gul);

F, I - o‘simlikning ostki qismi;

G - boshoqcha (urg‘ochi gulli);

H - meva va uning bo‘yiga

kesigi;

J - to‘pgul;

K - boshoqcha (ichki gul tangachasiz); L - gul.

Ish tartibi

Misol tariqasida yumshoq bug‘doy (Triticum aestivum) va makkajo‘xori (Zea mays) o‘simligining (62-rasm ) xarakterli belgilari o‘rganiladi. Shu oila o‘simliklari ildiz sistemasining tipi, poyasining morfologik belgilari, barglarining joylanishi, ulaming shakli, g‘ilofi ochiq yoki yopiqligi aniqlanadi.

Tilchasining shakli, to‘pgulining tipiga e’tibor beriladi. Boshoqdan alohida gul ajratib olinib, pastki va yuqorigi gul qipiqlari topiladi. Ulaming shakli, soni qiltiqli yoki qiltiqsizligi, qiltig‘ining uzunligi, qipiqlaming qanday joylashgani, boshoq- ning yuqori va pastki tangachalari nima bilan farqlanishi aniqlanadi.

Guldagi parda ko‘riladi. Gulda qancha changchi borligi aniqlanadi. Boshoqning diagrammasi va sxemasi chiziladi.

Turlar o‘rganilgach, oilacha vakillari taqqoslanadi va o‘ziga xos belgilari ko‘rsatiladi. So‘ngra bug‘doydoshlar tipik vakili bilan hiloldoshlar oilasi vakillari taqqoslanib, oilaning asosiy sistematik belgilari ta’riflanadi (61-rasm).