Laboratoriya mashg’ulotlari

Laboratoriya ishi.

Azotli birikmalarni ultrabinafsha spektroskopiya usuli bilan aniqlash

1-tajriba. Elektron yutilish spektri polosasining asosiy kattaliklarini aniqlash

Bu ishda elektron yutilish polosalarini xarakterlovchi quyidagi kattaliklarni aniqlash lozim:

1. 
   Yutilish polosasining maksimumiga to’g’ri keluvchi yutilgan nurning to’lqin soni ν (sm^-1 larda).
   
2. 
   Yutilish polosasining maksimumiga to’g’ri keluvchi ekstinktsiya koeffitsienti
   

^εmax^.

3. 
   Yutilish polosasining yarim kengligi ∆ν_l/2 (sm^-1 larda).
   
4. 
   ^{Yutilish polosasining integral intensivligi A =}∫ ^{𝜀 ∙ (ν) 𝑑 ∙ν}
   

Ishni bajarish tartibi

1. 
   Konsentratsiyasi ma’lum bo’lgan nur yutuvchi modda eritmasining elektron yutilish spektrini o’lchang (masalan, azotli birikmalarni yodning CCl₄ yoki xloroformdagi eritmasi).
   
2. 
   Optik zishlikning qiymatlaridan foydalanib har bir to’lqin uzunligi uchun
   

ekstinktsiya koeffitsientini 𝜀_𝜆
= 𝐴_𝜆
𝐶∙𝑙
formula orqali hisoblang. Bu erda, A_λ
-eritmaning λ

to’lqin uzunligiga mos keluvchi optik zishligi, C -eritmaning kontsentratsiyasi (mol/l), l
- eritmaning qalinligi (sm).
Olingan natijalardan foydalanib 𝜀_𝜆 ning ν ga bog'liqlik grafigini chizing. Buning uchun koordinat sistemasining abstsissa o’qiga ν ning ordinat o’qiga esa unga mos kelgan 𝜀_𝜆 ning qiymatlarini qo’ying (rasm).

3. 
   Grafikdan to’lqin sonining maksimal qiymati ν_max ni toping. Buning uchun spektral chiziq konturining 𝜀_𝜆 eng katta bo’lgan nuqtasidan ν o’qiga tik chiziq tushiring. O’qning perpendikulyar chiziq kesib o’tgan nuqtadagi qiymati ν_max ga teng bo’ladi.
   
4. 
   Yutilish polosasining eng yuqori nuqtasiga to’g’ri keluvchi ε_max ekstinktsiya koeffitsientini toping
   

5. 
   Yutilish polosasining yarim kengligini ∆ν_l/2=ν₂-ν₁ toping. Bu erda ν₁ va ν₂ lar yutilish polosasi konturining ε_max / 2 nuqtalariga mos keluvchi to’lqin sonlarining qiymatlari (rasmga qarang).
   

^{6 . Yutilish polosasining integral intensivligini hisoblang: A =}∫ ^{𝜀 ∙ (ν) 𝑑ν=1,07 εmax
∆ν}l/2