Laboratoriyalıq jumıslardın` temaları

4.3.DNK-nın sıpat reaktsiyaları.
Nuklein kislotalar-DNK (dezoksiribonuklein) ha`m RNK (ribonuklein) kislotalar organizmde ha`mme na`sillik belgilerdi saqlawda ha`m beloklar sintezinde tiykarg`ı rol oynaydı. Deziksiribonuklein kislota eukariotlarda(haywanlar ha`m o`simliklerde) tiykarınan yadroda jaylasqan .
Mitoxondriyalarda da azıraq DNK bar. Eukariotlardın` yadrosında bir neshe pikogramm (pg) quslarda 2 pg. Ribonuklein kislotalarının` u`sh tu`ri bar. İnformatsion RNK (i-RNK), transport RNK(t-RNK) ribosomal RNK (r-RNK). Bular bir-birinen quramı razmeri, funktsional` qa`siyetleri ha`m kletkadag`ı ornalasıwına qarap parıq qıladı. RNK tiykarınan kletka tsitoplazmasında, kemirek mug`darda yadroda ushıraydı. Kletkada RNK nın` orınlaytug`ın funktsiyası belok molekulaları sintezinde qatnasıwdan ibarat.
Nuklein kislotalar (polinukleitedler)-nukleitidlerden du`zilgen polimerler. Nukleotidler u`sh komponentten: azot tiykarları (purin yaki piramidin0 uglevod komponentleri-pentoza (riboza yaki dezoksiriboza) ha`m fosfor kislota qaldıg`ınan du`zilgen.
Pirimidin tiykarları.
Purin tiykarları.
Quramında qanday pentoza barlıg`ına qarap nuklein kislotalar eki gruppag`a RNK ha`m DNK g`a bo`linedi. RNK molekulası quramında riboza,DNK molekulasında bolsa dizeksiriboza bar.
RNK quramındag`ı azot tiykarlarınan adenin, guanin, tsetozin ha`m uratsil uglevod kompanentlerinen riboza bar. DNK quramında bolsa azot tiykarlarınan –adenin, guanin,tsitozin ha`m timin, uglevod kompanentlerinen dezoksiriboza ushıraydı. DNK-eki spiral` shınjırı polinukleitidlerden, RNK-bir spirallı shınjırdan ibarat.
Nukleitedler quramında adenin bolsa, adenalit, guanin bolsa, guanalit,tsitozin=tsitodilit kislotası dep ataladı.
Nuklein kislotalarının` o`zi gidrolizlengende birin keyin nukleitidlerge, nukleitidler bolsa o`z na`wbetinde nukleozidlerge ha`m fosfat kislotag`a nukleizidler azot tiykarlarına ha`m uglevodlarg`a (riboza, deziksiriboza) tarqaladı.
DNK-nın` sıpat reaktsiyası.
Dezoksiribozag`a ta`n xarakterli sıpat rektsiyası na`tiyjesinde DNK anıqlanadı. Bul reaktsiya ushın ko`binese difenilamin ( ) qollanıladı.
Difenilamin dezoksiriboza ha`m DNK menen ko`k ren`li birikpe payda qıladı. Riboza ha`m RNK difenilamin menen jasıl ren`ge kirisedi.
Kerekli a`sbaplar. Probirkaları menen shtativ, pipetkalar, suw vannası , kompyuterler,SD-disketler.
Texnika qa`wipsizligi qag`ıydaları.
Reaktivler. 1. Difenilamin reaktivi: 1 g difenilamin 100 ml sirke kislotasında eritiledi, eritpege 2,75 ml kontsentrlengen sul`fat kislotası salınadı. 2. Natriy siltisinin` 0,4 % li eritpesi.