Қўлѐзма ҳуқуқида удк

7 бўлимда сайтнинг харитаси яратилган унга кўра қайси бўлимда 
қандай маълумотлар борлиги аниқ кўрсатилади. Сайтга янги кириб 
танишаѐтганлар учун, бу бўлим, айни муддао. Мазкур бўлим орқали юқорида 
баѐн қилинаѐтган маълумотлар қисқа шаклда изоҳланади. Фойдаланувчи 
учун қулайлик туғдириш мақсадида мана шу бўлимнинг ўзида бошқа 
бўлимларга ўтиш имконияти яратилган.
8 бўлимда сайт яратувчилари, яъни биз ҳақимизда маълумотлар 
берилади. Мазкур мавзудаги сайт бошқа ривожланган мамлакатларда 
анчадан буѐн мавжуд. Ҳамда шу орқали кўплаб жаҳон туркологлари ўз 
фаолиятларини мунтазам интернетда жорий қилиб боришади. Сайтга 
жойланган мақолалар шу вақтнинг ўзида кўриш, ўқилиш имкониятига эга 
бўлгани учун тезда фикр алмашиш, ўз ишингиз юзасидан кўпчиликнинг 
мулоҳазаларини эшитиш имкониятига эга бўласиз. Талабалар ҳамда 
тилшунослик соҳасида илмий фаолият олиб борувчи изланувчиларнинг фаол 
мурожаат қиладиган сайти 
www.ziyonet.uz
сайти ҳисобланади. Унда кўплаб 
сайтлар манзилларини ўзида жамлаган ―sites‖ бўлими мавжуд. Ундаги 
сайтларни кўздан кечирганимизда тарихий сайтларни учратмадик. Демак, 
тарихий ҳамда тилшунослик соҳасига оид сайтлар яратилиши ва фаолиятга 
қўйилиши лозим. Акс ҳолда биз анъанавий билимларга таяниб қолаверамиз, 
маълумотлар эса ўша ўша эски методикада қолиб кетаверади. (9 расм) 
Методика - бу ўқув жараѐнини ташкил этиш ва ўтказиш бўйича 
тавсиялар мажмуаси ҳисобланади. Уни электрон таълим методикасининг 
барча жабҳаларини ўз ичига олган ҳолда уни ташкилий, таркибий 
тузилмасини ишлаб чиқиш ҳамда электрон таълимнинг педагогик 
бошқарувини ташкил етиш деб таърифлашимиз мумкин. Электрон таълим 

---

125 
методикаси бўйича ҳозирги кунда кўплаб тадқиқот ишлари олиб борилмоқда, 
хусусан Буус Л., Георгсен М., Олитаѐ П., Сергеев С.Ф., Наби Й.А., Ибраймов 
А.Е. каби олимлар бу соҳада кўплаб изланишлар қилишган. С.Ф.Сергеев ўз
ишларида электрон таълим методикасини е-дидактика сифатида кўради.
Унинг назарида, ―самарали электрон таълимни яратиш учун технология 
ѐрдамида педагогнинг иш соҳасини, вазифаларини ва мақсадини
моделлаштириш етарли ва бу техника асрининг янги педагогик
воқеликдаги ўқитиш методикаси тўғрисида мураккаб фан - электрон
дидактиканинг асосини ташкил этади‖ деб ҳисоблайди. Бундан эса
электрон таълимда фаолият юритувчи педагог тўғрисида қуйидаги
фикрларни келтириб ўтади, ―ҳозирги пайтда компютерлаштирилган
таълимга ўтиш ахборот оламидаги оммавий таълимнинг ўзига хос 
хусусиятлари билан боғлиқ. Тегишли билимларнинг пайдо бўлиш
даражаси уларни ўзлаштириш учун таълим тизимларининг
имкониятларидан устун. Олий таълим муассасаси битирувчилари орасида 
малакали педагог кадрларни тайѐрлаш ва қайта тайѐрлашда муаммолар
юзага келади. Бунда илк кўриладиган мантиқий ечим компютер воситасида 
таълим бериш‖ ҳисобланади. Бу билан С.Ф.Сергеев педагоглар олий таълим 
муассасасини битиргандан сўнг, авваламбор, улар ўз соҳаси бўйича 
мутахассис сифатида етишиб чиқишларини, электрон таълим соҳасида эса
етарлича билимга эга бўлмасликларини, шуни назарга тутган ҳолда
электрон таълим соҳасида кадрларни тайѐрлаш ва қайта тайѐрлашни 
йўлга қўйиш лозимлигини айтиб ўтади
107
. Шу сабабли ҳам бугунги кунда 
таълим самарадорлигини ошириш ҳар бир изланувчидан ўз соҳасига 
нисбатан креативликни талаб қилади. Ўрганилаѐтган мавзу ѐки 
ўргатилаѐтган йўналиш бўйича ҳар икки тараф (ўрганувчи-ўргатувчи) нинг 
мукаммал даражада билим эгаллаши шарт бўлиб қолмоқда. Айнан мана 
107
Куфлей О.В, Дмитриенко И.А. Внедрение электронного обучения как
системный фактор развития образования. Ксла.кг. [Электронный ресурс]. 
УРЛ: ҳттп://ксла.кг/ уплоад/филе/вестник/вестник_2014_2/90-94.пдф. 

---

126 
шундай жиҳатларни ҳисобга олган ҳолда, тадқиқот ишимизнинг бир қисмини 
Ўрхун-Енасой обидалари луғавий қатламини таълим жараѐнида янгича 
услубда ўрганиш масаласини олиб чиқдик.