M. Dáwletov, Sh. Allaniyazova, D. Seytqasımov, A. Dáwletova

Sorawlar hám tapsırmalar:
1. Bala nege qızıǵadı?
2. Waqıya qaysı aylarda bolıp ótedi?
3. Bala nege ushırasadı?
3. Jolbarıs balaǵa ne isledi?
5. «Meniń qızıǵıwshılıǵım» temasında kishi kólemde shı-
ǵarma jazıń.
Sózlik
Qaraqalpaq-
sha
Ózbekshe
Russha
Qazaqsha
Túrkmenshe
balıqtı
awlaw 
balq 
ovlash
ëîâèòü ðû
бy бàëûºòû› 
àyëày
balyk 
awlamak
qıyınshılıq
qiyin-
chilik
òðyäíîñòü
›ºèûíøûëûº ky
ÿyn
ç
ylyk
mol
mo‘l
ìíîãî
ìîë
k
ö
p
máwsim
mavsum
ñåçîí
ìàyñûì
m
ö
ws
ü
m
qarmaq
qarmoq
yäî÷êà
º›àðìà›º
garmak
jolbarıs
yo‘lbars
òèãð
æîë
бàðûñ
ÿ
olbars
§ 10. Tábiyat hám biz
56-shınıǵıw. «Tábiyat hám biz» temasın oqıń, mazmunın 
sóylep beriń.
Insan hám tábiyat... Házir biz anıq bilemiz, tábiyatsız 
jasay almaymız. Tábiyat bolsa bizsiz de bar bola beredi 
hám heshqashan óz-ózin nabıt qılmaydı. Tábiyat teń 
salmaqlılıǵınıń buzılıwına tek ǵana insanlar sebepshi boladı. 
Tábiyattıń bir bólegi bolǵan insan sırtqı ortalıq: jer, suw, 
hawa hám átirapında jasawshı barlıq jániwarlar, jánlikler, 
ósimlikler, suw haywanları, balıqlar hám quslar dúnyası 
menen bekkem baylanıslı. Bir waqıtları qasqırlar, shımshıqlar 

---

45
sıyaqlı jırtqısh haywanlar hám quslardı qırıp taslawǵa 
kirisilgen edi. Nátiyjede qasqırlar azayıp ketken jerlerde 
buǵılar awırıwǵa shatılıp, kesellikke ushıradı. Jırtqısh quslar 
bolmaǵan jerlerde kemiriwshiler sonday dárejede kóbeyip 
ketti, olar qanshadan-qansha ǵálleni jep qoydı.
Jırtqısh haywanlar hám olardıń oljaları mıń jıllardan 
berli birgelikte jasap keledi. Buǵan tábiyat teń salmaqlılıǵı 
sebep boladı. Insan tábiyattaǵı áne usı qatnastı yadtan 
shıǵarmawı kerek. Balalıq payıtımızdan-aq óz tábiyatımızdı, 
qorshaǵan ortalıǵımızdı, ósimlikler, quslar hám haywanatlar 
dúnyasın súyip, olarǵa mehirli kózqarasta bolıwımız shárt. 
Óz watanın súygen insan onıń tábiyatın da súyedi.