M. Dáwletov, Sh. Allaniyazova, D. Seytqasımov, A. Dáwletova

47-shınıǵıw. T. Qayıpbergenovtıń «Qaraqalpaqnama» roman-esse-
sin oqıp shıgıń. «Doslıq» temasında túsinigińizdi aytıp beriń.
QARAQALPAQNAMA
(roman-esseden úzindi)
Adamnıń ómiri ushın birinshi — hawa, ekinshi — suw, 
úshinshi — taǵam kerek. Eger sadıq dostıń bolmasa bul 
úshewiniń de paydası joq. Máńgilik dos izlew óz ómirińdi 
máńgilik sınǵa qoyıw, geyde basıń menen tas jonıw dese de 
boladı.
Doslar birin-biri túsinisse, onnan bekkem kúsh bolmasa 
kerek, biraq túsinisiw ushın eń sońǵı demińe shekem kúsh 
sarp etiwińe tuwra keledi. Meniń bayqawımsha, adam-
nıń ómiri eki bólimnen ibarat. Birinshisi — doslar menen 
jasaw, ekinshisi — dos izlep jasaw. Birinshisinde aljasatuǵın 
waqıtlarıń da boladı, ekinshisinde dos tappay ketiwiń de
múmkin. Sol ushın eń baslı shárt — áweli doslıqtı ózińnen 
izlep, ózińniń kisige dos bola biliwiń. Al haqıyqıy dos 
seniń ishki záhárińdi bólisip ǵana qoymay, onı ózine tartıp 
alatuǵın káramatlı sorǵısh. (T. Qayıpbergenov)
48-shınıǵıw. Naqıl-maqallardı kóshirip jazıń. Ózlerińiz de 
doslıqqa baylanıslı naqıl-maqallar tabıwǵa háreket etiń.
1. Jaman joldastan, tayaq jaqsı. 2. Dushpan kúldirip, 
dos jılatıp aytadı. 3. Dostıńnan túye sora, uyalǵanınan biye 

---

39
beredi. 4. Dos basqa, dushpan ayaqqa qaraydı. 5. Dostıń-
nıń dostı seniń de dostıń. 6. Jaqsı dos, is túskende biliner. 
7. Betińe aytqannıń ayıbı joq. 8. Dos egiz bolsa, dushpan 
segiz. 9. Dostın aldaǵan, ózin aldaydı. 10. Dostıń mıń 
bolsa da — az, dushpanıń birew bolsa da — kóp. 11. Aqılsız 
dostan, aqıllı dushpan artıq. 12. Dostıń sırtınan ósek 
aytpa, bir kúni qulaqqa shalınadı. 13. Dostıń gónesi jaqsı, 
kiyimniń jańası jaqsı. 14. Dos — dostıń aynası. 15. Esaplı 
dos jańılmas. 16. Dostıńa et tuwrat, dushpanıńa qawın 
tildir.