M. Dáwletov, Sh. Allaniyazova, D. Seytqasımov, A. Dáwletova

kildesip ırǵalıp ósken paxtalar jawdırasıp turıptı. (O.X.) 
Olar pishen tasıp júrgen adamlar eken. (Á.Sh.)
b) Atawısh feyildiń basqarıwındaǵı feyil toplamları-
nan boladı. Mısalı: Mallar ushın ot-shóp tayarlaw isi 
gújidi. (T.Q.)
68-shınıǵıw. Berilgen sózlerdi anıqlawısh aǵza etip hárqaysı-
sına ayırım gáp dúziń. Dúzilgen gápińizde anıqlawıshlardıń zat 
yamasa zatlıq mánidegi sózlerge qatnaslı bolatuǵının esapqa alıń.
Kóp, usı, orta boylı, otız eki, onınshı, aqıllı, jaqsı, jas.
69-shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Jay anıqlawısh penen qospa 
anıqlawıshtıń astın sızıń. Olardıń sorawların hárqaysısınıń tusında 
qawıs ishinde kórsetiń hám bir-birinen ózgesheligin awızsha tú-
sindiriń.
1. Qasım menen Áliyman da jerdi usı qatardan alǵan 
edi. (Sh.A.) 2. Dárya boyına aparatuǵın jolǵa shıǵıp, tez-tez 
júrip kiyatırman. (Á.Sh.) 3. Toǵayda oylı-shuqırlı jerlerdiń 
kóbin qáyterseń. (Sh.S.) 4. Ekinshi xatın ol Novosibirsk 
degen qaladan jibergen edi. 5. Qıstıń ayazlı kúnleriniń 
birinde azan menen ustaxanaǵa jumıs babında barǵan edim. 
6. Hayallardıń birewi dárhal onıń iynindegi ketpenin aldı. 
(Sh.A.)
70-shınıǵıw. Berilgen sózlerdi anıqlawısh aǵza etip hárqaysı-
sına eki gápten gáp dúziń. Olardıń sorawların hárqaysısınıń ústi-
ne jazıp kórsetiń.
Biyik-biyik, baxıtlı, sol, qızıl shıraylı, ekinshi, az. 

---

54
§ 12. Teberik mákan
71-shınıǵıw. Tekstti oqıń, mazmunın aytıp beriń.
Kóklemzarlıqqa bólengen atızlar hám móldir suwlı sarqı-
raǵan bulaqlardan, eń biyik shoqqılarında ásirler dawamında 
qarlar erimeytuǵın asqar tawlardan, taw jıralarınan tómenge 
aǵıp túsetuǵın tasqın dáryalardan, denelerdi kúydiretuǵın 
qum boranları uytqıytuǵın payansız sahra hám shóllerden, 
adamlar jasap diyqanshılıq etetuǵın oypatlıqlardan, awıl hám 
qalalardan ibarat — bul Watan. Biz Watandı teberik kindik 
qanı tamǵan mákan — ana Jer dep ataymız.
Teberik mákan degende, ol qanday bolmasın, meyli, 
shól me, taw ma, jasıl oypat pa, biz tuwılıp ósken jer 
túsiniledi. Xalıqta «Hárkimniń tuwǵan jeri — Mısr sháhári» 
degen gáp bar. Biziń tuwılıp ósken jerimiz — gúllengen 
Qaraqalpaqstan. Bir máháli Vamberi kesip ótken «qulan 
jortpas qula dúz» — Ústirtte házir Elabad qalası boy tikledi. 
Keleshek baylıqlarınıń ayqın gúwasınday biyik vıshkalar 
aspanǵa boy sozdı.
Shańǵıtqan Shomanay, partaw Qırqqız, sahra Jańadárya 
adamlardıń qolınan qayta dórep, kámalǵa keldi. Kórkem, 
kóz tartatuǵın qala hám awıllarǵa aylandı. Qońırat, Shım-
bay, Xojeli, Shabbaz, Tórtkúl — «bes qala» atanǵan teberik 
mákanlar búgingi kúnde de óz gózzallıǵın joytqan joq. 
Respublikamızdıń paytaxtı Nókis jıldan-jılǵa qanatın keńnen 
jayıp, ájayıp qala bolıp barmaqta. Kóp óndiris orınları, 
mádeniy mákemeler xalıqtıń iygiligi ushın xızmet etip atır. 
Biz usı teberik mákanda jasar ekenbiz, onıń rawajlanıwı, 
gúlleniwi ushın oqıwımız, miynet etiwimiz kerek.