M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev


-mavzu. Fermentlarning xossalarini o‘rganish


Download 2.82 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/150
Sana13.09.2023
Hajmi2.82 Mb.
#1677398
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   150
11-mavzu. Fermentlarning xossalarini o‘rganish 
 
Darsning maqsadi. Fermentlarning termolabilligi, maxsusligi va 
ularning faolligiga muhit pH ning, substrat, ferment konsentratsiyalari 
hamda faollovchi va ingibirlovchi moddalarning ta’sirlariga oid bilim 
malaka va ko‘nikmalarni shakllantirish va mustahkamlash
32-ish. Fermentlar faolligiga haroratning ta’siri 
 
Keraklibiomaterialso‘lak. 
Kerakli jihozlar:shtativ,probirkalar, muzli stakan, suv xammomi yoki 
termostat, pipetkalar, 
Kerakli reaktivlar:kraxmalning 1% li eritmasi, 10 marta suyultirilgan 
so‘lak eritmasi, yodning 0,1% li eritmasi. 
Fermentlarningfaolligiga ferment va substratning konsentratsiyasidan 
tashqari enzimatik reaksiyaning ishtirokchilari, temperatura, vodorod 
ionlari konsentratsiyasi, faolligiga va paralizatorlar ham asosiy ta’sir 
qiluvchi omillar hisobdanadi. Bu omillarning ferment katalitik faolligiga 
ta’sir qilish mexanizmi enzimning faol markazi shakllanishiga, fermentativ 
reaksiyaning asosiy sharti bo‘lgan ferment bilan substratning kompleks 
hosil qilishi uchun sharoit yaratilishiga bog‘liq 
Har qanday katalitik reaksiyalar singari fermentativ reaksiyaning 
tezligi harorat oshishi bilan oshib boradi. Lekin fermentlar anorganik 
katalizatorlardan farq qilib, ularning faolligini oshishi 40-45°C gacha 
davom etadi, 50-60°C dan boshlab faollik birdaniga pasaya boshlaydi, 70-
75°C ga yetganda esa, ferment denaturatsiyalanib, faoliyatini umuman 
to‘xtatadi.
Ishni bajarish tartibi. 4 ta probirka olib, ularning har biriga 10 
tomchidan 1%li kraxmal eritmasidan quyiladi, birinchi probirkani muzli 


83 
stakanga, ikkinchisini xona temperaturasiga, uchinchisini 45°C li suv 
hammomiga, to‘rtinchisini 75°C li suv hammomi yoki termostatga 
quyiladi, 5 daqiqa daqiqa o‘tgandan keyin probirkalarning hammasiga shu 
turgan holatida 10 marta suyultirilgan so‘lakdan 10 tomchidan qo‘shib, 
yana 5 daqiqaga dastlabki holatdagi sharoitda qoldiriladi. Bu muddat 
o‘tgandan so‘ng probirkalardagi aralashmalardan alohida probirkalarga 1-2 
tomchidan olib, ustiga 1 tomchidan 0,1% li yod eritmasidan tomiziladi. 
Agar hamma probirkalardagi suyuqliklar ko‘k rangga kirsa, inkubatsiya 
yana 5 daqiqa davomida qoldiriladi va yod bilan reaksiya qaytadan qilib 
ko‘riladi. Yod bilan kraxmal ko‘k rang hosil qilsa, amilodekstrin bilan 
(mol.og‘.=10000Da) ko‘k-binafsha, eritrodekstrin bilan(mol.og‘.=4000-
6000 Da) bilan to‘q qizil ranga bo‘yaladi, axrodestrin bilan (3700 Da 
atrofida) deyarli bo‘yalmaydi, maltodekstrin bilan(1000 Da) bilan ham 
hechqanday rang hosil qilmaydi.Turli xil probirkalardagi suyuqliklar yod 
bilan 
har 
xil 
rangga 
kirishi 
kraxmalning 
har 
xil 
darajada 
gidrolizlanganidan darak beradi. Fermentativ reaksiyaning eng yuqori 
tezligiga 45°C ga ketadi. Gidrolizning eng sekin ketishi yoki amalda 
ketmasligi 1- va 4-probirkalarda, ya’ni 0° va 75°C da kuzatiladi. Tajriba 
natijalari jadvalda (8-jadval) qayd qilinadi. 

Download 2.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling