M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev

10-jadval 
Fosfat-sitrat bufer aralashmalari tayyorlash 
Aralashani 
tartib 
raqami 
Aralashmani
ng pH 
ko‘rsatkichi 
Na
2
HPO
4
 ning 
0,2Meritmasiml 
Limon 
kislotasini 
0,1 
Meritmasi, ml 
1 
2,2 
0,40 
19,60 
2 
2,4 
1,24 
18,76 
3 
2,6 
2,18 
17,82 
4 
2,8 
3,17 
16,83 
5 
3,0 
4,11 
15,89 
6 
3,2 
4,94 
15,06 
7 
3,4 
5,70 
14,30 
8 
3,6 
6,44 
13,56 

---

86 
9 
3,8 
7,10 
12,90 
10 
4,0 
7,71 
12,29 
11 
4,2 
8,28 
11,72 
12 
4,4 
8,82 
11,18 
13 
4,6 
9,35 
10,65 
14 
4,8 
9,86 
10,14 
15 
5,0 
10,30 
9,70 
16 
5,2 
10,72 
9,28 
17 
5,4 
11,15 
8,85 
18 
5,6 
11,60 
8,40 
19 
5,8 
12,09 
7,91 
20 
6,0 
12,63 
7,37 
21 
6,2 
13,22 
6,78 
22 
6,4 
13,85 
6,15 
23 
6,6 
14,55 
5,45 
24 
6,8 
15,454 
4,55 
25 
7,0 
16,47 
3,53 
26 
7,2 
17,39 
2,61 
27 
7,4 
18,17 
1,83 
28 
7,6 
18,73 
1,27 
29 
7,8 
19,15 
0,85 
30 
8,0 
19,45 
0,55 
Bundan keyin so‘lak bezi amilazasini pH optimumini aniqlashga 
kirishiladi. Tajriba uchun so‘lak amilazasidan foydalanilgani uchun dastlab 
uni shirasi na’munasini tayyorlanadi. Shu maqsadda oldin og‘iz 
bo‘shlig‘iga distillangan suv olib bir daqiqa davomida ushlab turiladi va 
chayqab tashlanadi. Jarayonni takrorlab, yana og‘iz bo‘shlig‘ida ikkinchi 
marta distillangan suv olib, bir daqiqa ushlab turgandan so‘ng uni alohida 
idishga to‘kib olinadi va filtrlanadi. Filtratdagi so‘lak shirasi 100 marta 
suyultiriladi va undan tajribaning keyingi bosqichlarida foydalaniladi.
Shtativga yettita probirkani joylashtirib ularga 5 ml dan birinchisiga 
10-jadvaldagi № 10 dagi pH=4,0; ikkinchisiga № 15 dagi pH=5,0; 
uchinchisiga № 17 dagi pH=5,4; to‘rtinchisiga №21dagi pH=6,2; 
beshinchisiga №24 dagi pH=6,8; oltinchisiga №27 dagi pH=7,4 va 
yettinchisiga №30 dagi pH=8,0 ga teng bo‘lgan fosfat-sitrat bufer 
aralashmalardan solinadi. So‘ng har bir probirkaga 4 ml dan 0,25 % li 
kraxmal eritmasi va 1 ml suyultirilgan so‘lak eritmasi qo‘shiladi. Hamma 

---

87 
probirkalar 38
0
C li termostatga o‘tkaziladi va vaqti –vaqti bilan ularning 
har biridan 2-3 tomchidan olib boshqa probirkaga ko‘chiriladi va ustiga 
suyultirilgan Lyugol eritmasi qo‘shib aralashtiriladi. Bunda 
barcha 
probirkalarda dastlab ko‘k rang hosil bo‘lsa, ma’lum vaqt o‘tishi 
bilan
qizg‘ich-binafsha
yoki qizil ranga bo‘yaladi va nihoyat eng so‘ngida 
Lyugol eritmasi bilan 
hechqanday
rang hosil qilmaydi. Yettita 
probirkaning har biri uchun rang hosil bo‘lishi sodir bo‘lmaydigan vaqt 
(0,5 daqiqa aniqligida) qayd qilinadi. Bu vaqt amilolitik faollikning 
nihoyasiga yetganidan dalolat beradi. Olingan ma’lumotlar 11-jadval va 
grafik tarzdagi egri chiziq sifatida rasmiylashtiriladi.