M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev

kislotasi,
xondrotinsulfatkislotasi
misol bo‘la oladi. Gialuronat kislotasi 
ko‘zning shishasimon moddasida, paylarda, bakteriyalarning kapsulalarida 
ko‘p uchraydi. Molekulasi tarkibida N - atsetil - D - glukozamin va D - 
glyukuronat kislota qoldiqlaridan tashkil topib, ular 1:1 nisbatda 1, 3 va 
1,4 - glikozid bog‘lar orqali birikkan bo‘ladi. Uning moll massasi 1·10
5
- 
1·10
6
atrofida bo‘ladi. 
Xondroitinsulfat kislota ham hujayralararo shilimshiq moddalarni 
hosil qilishda ishtirok etadi. U tog‘ayda, paylarda, ko‘zning muguz 

---

114 
pardasida ko‘p miqdorda uchraydi. U oqsil kollogen bilan mustahkam 
majmuali birikma hosil qiladi. Moll massasi 50 000 atrofida. 
 
15-Mavzu. Polisaxaridlarni ajratib olish va ularga xos ayrim 
reaksiylar 
Darsning maqsadi. Polisaxaridlarni biomateriallardan ajratib olish, 
gidrolizlash va ularga oraliq mahsulotlariga xos reaksiyalarni o‘tkazish 
yo‘li bilan ularning kimyoviy xossalarini o‘rganish va nazariy bilimlarni 
mustahkamlash. 
42-ish. Polisaxaridlarni ajratib olish 
 
Kerakli biomaterial:Kartoshka tuganagi, yangi suyilgan quyonning 
jigari, mushagi 
Kerakli jihozlar:suv hammomi, probirkalar uchun shtativ, pipetkalar, 
probirkalar, o‘lchov silindri, gaz gorelka yoki spirt lampa,termostat, 
olovga chidamli kolba,chinni hovoncha, shisha maydachalari, analitik 
tarozi,sovitgich, mikroskop 
Kerakli reaktivlar: 1 % li kraxmal eritmasi,10 % li Na
2
SO
4 
eritmasi, 
Lyugol eritmasi(tayyorlash: 500 ml li o‘lchov kolbasi 20 g kaliy yodid va 
10 g yod kristali solib, 200 ml suvda eritiladi, so‘ng hajmi distillangan suv 
yordamida 500 ml ga yetkaziladi), Feling reaktivi 
(tayo’rlash yoqorida 
keltirilgan),
KOHning 30 % li eritmasi, 10 % li natriy sulfat eritmasi, 
trixlorsirka kislotaning 5 va 10 % li eritmasi, etil spirti, fiziologik eritma.