Mahbub ul-qulub

Yigirma birinchi fasl  
HUFFOZ ZIKRIDA  
Hofizg‘aki, yaxshi mahzaj va ado bila tilovat bo‘lg‘ay, mustame’larning ruhiga andin osoyish va 
jonig‘a halovat bo‘lg‘ay. Agar husni savt bularg‘a yordur eshitkuvchi sohibhol bo‘lsa, ishi dushvordur. 
Agar bad lahja bo‘lsa va bad ado surma aning g‘izosi qilsin xudo. Agar fosiqdur, bad maosh surma ham 
hayfdur, bo‘g‘zig‘a munosibdur tosh. Agar bovujudi bu hollar bila ko‘p o‘qug‘ay umid ulkim, og‘zi 
sadaf og‘zidek va tili savsan tilidek qurug‘ay.
Bayt: 
Yorabki, hech bazmda ul nag‘ma qilmag‘ay,
Og‘zi g‘izodin o‘zga nimaga ochilmag‘ay.  
Yigirma ikkinchi fasl  
MUTRIB VA MUG‘ANNIYLAR ZIKRIDA  
Mutribi tarabafzo, mug‘anniyi g‘amzudo - ikalasiga dardu hol ahli jon qilurlar fido.
Ulki ko‘rguzgay muloyim taronau nag‘am, agar eshitguvchining hayoti naqdi anga fido bo‘lsa ne 
g‘am. Ko‘ngul quvvati-xushnavozdin, ruh quti - xushovozdin. Xushxon mug‘anniydin dard ahlining o‘ti 
tezdur, agar malohati bo‘lsa, hol ahlig‘a rustoxezdur. Har mug‘anniyki, dardmandonaroq nag‘ma chekar, 
aning nag‘masi zaxliq yurakka kovgarroq tegar. Otashin yuzluk mug‘anniyki, xilqidin muloyim surud 
chiqorg‘ay, hol ahlining kuygan bag‘ridin dud chiqorg‘ay. Muloyim mutribki, tab’ va fahm anga yor 
bo‘lg‘ay, xususanki, ham aytg‘ay va cholg‘ay, ko‘ngul mulkiga ne qo‘zg‘olonlarki solg‘ay. 
So‘luk ahlig‘a bir maxuf yer bu manzildurkim, anda ham kamol, ham nuqson hosildur. Solik bu 
yerda bir muhlik oh bila ham maqsudg‘a yetubdur va bir na’ra’i jonkoh bila yillar qozg‘ong‘oni ham 
ilgidin ketibdur.
Shibliy
42
va Nuriy
43
(quddissa sirrihumo)
44
samo’da kettilar, bu yo‘l suluki bila maqsud 
sarmanzilig‘a yettilar. Baso ahlullohki, arg‘anun unidin dayrg‘a kirdi va din va islom naqdin 
mug‘bachalarg‘a boy berdi.
Mayxonada kimki maydin ibo qilg‘ay, nay uni bir dilkash navo bila ani rasvo qilg‘ay. Agar kishi 
may xavosin boshidin chiqorur, g‘ijjak maddi nolasi bila anga yolborur. Va tanbur pardadag‘i fitnadin 
halok etar va ofiyat pardasin chok etar va chang zorlig‘ bila bo‘g‘zin tortar va ud lisoni nag‘masining 
targ‘ibi changidin ham ortar. Andakim rubob boshin yerga qo‘yub niyoz ko‘rguzgay va qo‘buz quloq 
tutub ayshg‘a targ‘ib ohangni tuzg‘ay. Chun qonun va chag‘ona nolasi quloqqa tushgay va mahvashi 
soqiy yukunub, may ayoqqa tushgay, ul vaqt zuhdu taqvog‘a ne e’tibor va xushu xiradg‘a ne ixtiyor. 
Agarchi ishq faqr ahlini rasvo qilurda bulardin farog‘dur va lekin ul o‘tni yoruturg‘a nay damidin yelu 
maydin yog‘dur. Arab tevasi «hudiy»
45
lahni bila bodiya qat’ida tez bo‘lur, bulut buxtisi ra’d sadosidin 
soiqaangiz. Insong‘a mahzi g‘alat xayoldur va odamiyg‘a bu ofatdin qutulmoqliq maholdur.

---

Alisher Navoiy. Mahbub ul-qulub