Mahbub ul-qulub

Tanbeh (10). 
Ammo bu zamon va davronda yo davroni zamon inqilobi qusuridin yo davron va zamon ahli xirad 
va insoniyat futuridin, holo bu varaq evrulubtur va bu qaziya bar aks bo‘lubtur, yaxshilik jazosi 
xushunatdin o‘zga va muloyamat podoshi takabbur va ruunatdin o‘zga naqsh tutmas va surat bog‘lamas. 
Har kimgakim, bir xizmat qilding o‘n shiddatg‘a muhayyo turmoq kerak va har kishiga yuz muloyamat 
ko‘rguzdung ming g‘ilzat va quduratg‘a salo urmoq kerak.
Anikim, bir duo qilding, ko‘p qarg‘ish bila qutulmoq yo‘qtur. Birovgakim, bir madh deding, o‘n 
zam bila xalos bo‘lmoq yo‘qtur. Bir sog‘ar may bergandin qadah-qadah xunob yutmoq kerak va bir qadah 
no‘sh ichirgandin ayoq-ayoq zahrg‘a o‘zni omoda tutmoq kerak. Har nav’ xidmatkorliq qilib, 
muqobalada yuz jafo ham ko‘rsang yana xidmat ko‘z tutarlar. Va agar vafodorliq qilib, o‘truda ranju ano 
ham cheksang, yana ubudiyat tama’ qilurlar.
Har vafog‘a yuz jafo tortmasang, gunahkorsen va har mehru muhabbatg‘a ming dardu mehnat qabul 
qilmasang, tabah ro‘zgorsen. Alarg‘a jon fido qilsang, shukronai jong‘a minnat qo‘ymoq tilarlar, agar bu 
shukronani ado qilsang, takrorg‘a shuru’ qilmoq istarlar. Yuz muddaolari hosil bo‘lub, biri qolsa, boshdin 
ayoq muqassirsen. Ming orzulari butub, kishi bir uzr arog‘a solsa ayoqdin bosh mudbirsen. Yamonliq 
qilg‘onlarnga ming niyoz ko‘rguzsang sening ishingdin yamonroq hech kishining ishi yo‘q. Joningni 
do‘stlug‘larida bermasang, dushmani joning erurlar, xotirlari uchun nohaq qong‘a rozi bo‘lmasang, 

---

Alisher Navoiy. Mahbub ul-qulub 
www.ziyouz.com kutubxonasi
43
qoningg‘a tonug‘luq berurlar. Doim tilaganlaridek qilg‘ong‘a bir qatla ta’xir bo‘lsa, shikoyat va 
tashni’lari shoe’ va mudom istaganlaridek qilg‘oningg‘a bir navbat taqsir bo‘lsa, umrungda qilg‘onlaring 
bari zoe’. Payopay olmoq alarg‘a hunar, yuz din biriga evaz xayolidin ko‘ngullariga zarar.
Emgaklarig‘a ko‘p chidasang, oting beidrok, takliflaridin oz yod etsang, zotingg‘a tuhmat va imsok. 
Borlar molingni fidolari qilsang bir qatla sahvdin unutsang, laqabing bemuruvvat. Jafolarn muqobalasida 
uzrxohliqqa jon bermasang, xitobing beahamiyat. Boshlarig‘a gul sochsang, alardin yuzungga tikan 
sanchilur, agar ul gul sochmog‘ni bas qilsang, bag‘ringga cho‘qur tikilur. Mutaoqib niyozlarg‘a 
mutavotir noz peshalari va payopay sitamlarig‘a damodam lutfu karam ko‘z tutmoq andishalari. Bechora 
ul mazlumkim, bu zulmkeshlarg‘a giriftor va bu sitamandeshlarg‘a farmonbardor bo‘lg‘ay, bular jafosin 
bu jafokash jonidin so‘r va sitamlari jarohatlari majruh bag‘ri zaxmidin ko‘r.
Qit’a: 
Jafolarkim, mening jonimg‘a yetmish dahr xalqidin, Biri 
kuffordin kelmas asir o‘lg‘on musulmong‘a.  
Ne bedodikim, istarlar qilib so‘ngra o‘kush tuhmat, 
Dag‘i yuklarlar oxir bu jafokash zoru hayrong‘a. Bu 
bedod ahlidin gar jon berib maxlas erur mumkin,
Qilib joni fido, billahki, minnat qo‘yg‘amen jong‘a.