Махсус қисм б и р и н ч и б ў л и м шахсга қарши жиноятлар I боб. ҲАётга қарши жиноятлар 97 м о д д а. Қасддан одам ўлдириш

Жамоат хавфсизлиги деганда, жамият ҳаётининг хавфсиз шароити, яъни шахсларнинг дахлсизлиги, фуқароларнинг ҳаёт ва соғлиғи, жисмоний ва юридик шахсларнинг мулкий манфаатлари, ҳар қандай давлат ёки жамоат бирлашмаларининг бир меъёрда иш олиб бориши тушунилади.
3. Уюшган жиноятчилик – бу иерархик ташкилий тузилиши, аниқ жиноят асосида (бандитлик, конститутицияга қарши, кон­трабанда-валюта, миллий ва ҳоказо), жипслашганлиги, конспира­ция ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларидан ҳимояланишнинг йўлга қўйилган тизими, коррупциялашганлик, жиноий фаолият миқёсининг кенглиги, шу жумладан хорижга чиқа олиш ва халқаро жиноий уюшмалар билан алоқаси орқали ажралиб ту­рувчи турғун жиноий уюшмаларнинг фаолияти.
4. Жиноий уюшманинг белгилари қуйидагилар ҳисобла-нади:
¨ унинг аъзоларининг турғунлиги ва ҳамжиҳатлиги;
¨ умумий жиноий қасд асосида бирлашганлиги;
¨ иерархик тузилма (раҳбарлар, оддий ижрочилар мавжуд­лиги, аъзолар ўртасида мажбурият ва вазифалар тақсимланган­лиги);
¨ икки ёки ундан ортиқ шахс жиноий фаолиятни амалга оши­риш учун бирлашган уюшган гуруҳдан фарқли ўлароқ, жиноий уюшмада бир нечта уюшган гуруҳлар бирлашади. Уюшган жи­ноий гуруҳ жиноий уюшманинг таркибий бўлимидир.
(Жиноий уюшма белгилари ҳақида ЖК 29-моддаси шарҳига қаранг.)
5. ЖК 29-моддасининг 5-қисмига мувофиқ, икки ёки ундан ортиқ уюшган гуруҳнинг жиноий фаолият билан шуғулланиш учун олдиндан бирлашиши жиноий уюшма деб топилади. Жи­ноий уюшма икки ёки бир нечта уюшган гуруҳлардан ташкил то­пади. Жиноий уюшманинг характерли белгиси – жиноий фаолият вазифаларининг жиноий уюшма гуруҳлари ўртасида тақсимла­ниши ва айнан шу белги роллар аъзолар ўртасида тақсимланган уюшган гуруҳдан асосий фарқидир.
6. Объектив томондан ЖК 242-моддасининг 1-қисмида жа­вобгарликни назарда тутувчи жиноий уюшма ташкил этиш жи­нояти қуйидагиларда ифодаланади:
¨ жиноятлар содир этиш учун жиноий уюшмани ташкил этиш;
¨ шундай уюшма ёки унинг таркибига кирадиган тузилма­ларга раҳбарлик қилиш;
¨ жиноий уюшма мавжуд бўлиши ва иш олиб боришини таъминлашга қаратилган фаолиятни амалга ошириш.
7.  Жиноий уюшма ташкил этиш унга аъзоларни жалб қи­лиш, жиноий мақсадларни аниқлаш, алоҳида вазиятларда уюш­мада аъзоликни формал равишда содиқликка қасам ичиш йўли билан тасдиқлашни назарда тутади.
8. Жиноий уюшма ёки унинг таркибий бўлимларига раҳбар­лик қилиш жиноий фаолиятнинг умумий режаларини ёки алоҳида жиноят режаларини тузишдан, уюшма тузилмалари ўртасида мажбуриятларни тақсимлашдан, жиноий тажовуз объ­ектларини аниқлашдан, оддий аъзоларга кўрсатма ва вазифалар беришдан иборат.
9. Жиноий уюшманинг мавжуд бўлиши ва вазифалари­нинг бажаришини таъминлашга қаратилган фаолиятни амалга ошириш жиноий уюшма аъзоларини моддий таъмин­лашда, жиноий уюшмага ҳар қандай ёрдам кўрсатишда, масалан, транспорт воситаларини беришда, қалбаки ҳужжатлар, техник воситалар билан таъминлашда, жиноий фаолият натижасида ол­ган молиявий маблағларни легаллаштиришда ва, умуман, жиноий уюшма ёки унинг тузилмаларининг турғун мавжуд бўлиши, ва­зифаларини хавфсиз ва доимий бажариши учун шарт-шароит яра­тишда ифода этилиши мумкин.
10. Жиноий уюшмани ёки унинг бўлинмаларини тузиш ёки унга раҳбарлик қилиш, шунингдек, уларнинг мавжуд бўлиши ва ишлаб туришини таъминлашга қаратилган фаолиятни амалга ошириш, уюшма ўз жиноий фаолиятини амалга оширганлиги ёки оширмаганлигига қарамасдан тугалланган жиноят ҳисобланади.
11. ЖК 242-моддасининг 1-қисмида жавобгарликни назарда ту­тувчи жиноят субъектив томондан тўғри қасд шаклидаги айб билан тавсифланади. Айбдор жиноий уюшмани ташкил қилаёт­ганлиги ёки унга раҳбарлик қилаётганлигини билади ва бундай фаолиятни жиноий уюшма мавжуд бўлиши ва иш олиб боришини таъминлаш мақсадида амалга оширишни давом эттиришни хоҳ­лайди.