Makorim ul-axloq

“Layli va Majnun” dan 10 baytning ritmik xususiyatlarini o‘rganish

• 
  Navoiyning «Layli va Majnun» dostonining I bobi ham xuddi shu anʼanaga muvofiq Xudo madhiga bagʻishlangandir. Unda shoir davrning buyuk soʻz ustasi va faylasuf olimi sifatida olamning yaratilishi, tun, kun, oy, quyosh, yulduzlarning, bahor, kuz, qish fasllari va ulardagi tabiatning oʻznga xos jilolari, insonning tabiat ichida yaratilishi, yoʻqdan bor, bordan yoʻq boʻlishi - bular hammasi Xudoning beqiyos qudrati va ulugʻligining ifodasi ekapini taʼkidlab, unga hamdu sanolar oʻqiydi.
  
• 
  Ey har sorikim, qilib tajalli, Ul mazhar oʻlub jahonda Layli. Ey oniki Layli aylab otin, Majnun qilmoq qilib sifotin. Navoiy oʻz davrining mukammal bilimli farzandi.
  

Navoiy Ollohdan iltijo qilib yozadi: Har necha emas manga bu oson, Lekin sanga bordur asru oson. Boq dardu malolatimgʻa, yorab, Rahm ayla bu holatimgʻa, yorab, Lutf ayla oʻzum sori noʻlum chek, Chekting chu yoʻlum tutub qoʻlum chek. Chun olima qoʻymading yovuz yoʻl. Sayr ichra nasibim ayla tuz yoʻl. Shukrunggʻa tilimni qoyil ayla, Sajdanggʻa boshimni moyil ayla. Oʻksutma hidoyatingni mendin, Kam qilma inoyatingni mendin... Har qissada shukr sol tilimgʻa, Hargʻussadasabrberilimgʻa.

• 
  Navoiy Ollohdan iltijo qilib yozadi: Har necha emas manga bu oson, Lekin sanga bordur asru oson. Boq dardu malolatimgʻa, yorab, Rahm ayla bu holatimgʻa, yorab, Lutf ayla oʻzum sori noʻlum chek, Chekting chu yoʻlum tutub qoʻlum chek. Chun olima qoʻymading yovuz yoʻl. Sayr ichra nasibim ayla tuz yoʻl. Shukrunggʻa tilimni qoyil ayla, Sajdanggʻa boshimni moyil ayla. Oʻksutma hidoyatingni mendin, Kam qilma inoyatingni mendin... Har qissada shukr sol tilimgʻa, Hargʻussadasabrberilimgʻa.
  

“Sab’ai sayyor” dan 10 baytning ritmik xususiyatlarini o‘rganish.

• 
  Doston muqaddimasi an’anaviy hamd bilan boshlanadi.
  
• 
  Ishq sensen dog‘iyu oshiqsen, Yana ma’shuqluqqa loyiqsen.
  
• 
  Ayni ma’shuqluqda jilvai zot, O‘zini ko‘rgali tilab mir’ot.
  
• 
  Husnunga har dam o‘zga surat o‘lub, Ko‘zgu takrori ham zarurat o‘lub.
  
• 
  Necha husn ichra jilva zohir anga, Ko‘zguluk aylabon mazohir anga…
  
• 
  Sensenu sendin o‘zga xud nima yo‘q, Gar ko‘runsa sen o‘lg‘ung ul nima o‘q.