Maktab yoshidagi bolalar jismoniy tarbiyasi uslubiy

6.3. Chaqqonlik va uni tarbiyalash usullari 

Tushunchani aniqlash
Chaqqonlik quyidagilarni aniqlaydi:
Birinchidan, yangi murakkab koordinatsion harakatlarni
tez va mustahkam egallashga layoqatlili sifatida; Ikkinchidan, 
to‘satdan o‘zgaradigan vaziyat bilan muvofiqlikda harakat
faoliyatini tez qayta qurish qobiliyati sifatida. Chaqqonlikni 
tarbiyalashda
harakat

analizatorining

vazifalarini 
mukammallashtirish muhim ahamiyatga ega. Insonning
qobiliyati qancha yuqori bo‘lsa, u yangi harakatlarni tez 
egallashi yoki ularni qayta qurishi mumkin.

6.4. Chidamlilik va uni tarbiyalash uslubi 

Tushunchani aniqlash
Jismoniy tarbiyada chidamlilik deganda organizmning 
mushak faoliyati sababli charchashga qarshi kurashish qobiliyati
tushuniladi. Umumiy va maxsus chidamlilik farqlanadi. 
Umumiy chidamlilik deb nafas olish tizimi va yurak-
tomirga yuqori talablar ko‘rsatuvchi ishlarni uzoq vaqt 

davomida bajarish qobiliyatiga aytiladi.
Ixtisoslashtirilgan predmet sifatida tanlangan muayyan 
faoliyatga munosabati bo‘yicha chidamlilik ham maxsus
chidamlilik deb ataladi. Ixtisoslashtirilgan sport turlari qancha 
bo‘lsa, chidamlilikning shuncha maxsus turlari mavjud.
Jismoniy tarbiyada chidamlilikning maxsus turlari: kuch, 
tezlik, sakrovchi, statistik, dinamik va boshqa terminlar
ishlatiladi. Chidamlilikning o‘lchovi vaqtdir. Uning davomida 
ishning berilgan xarakteri va jadalligini bajarish mumkin.
Chidamlilikni o‘lchashning to‘g‘ri va egri usullari mavjud.
Birinchisiga quyidagilar tegishli: veloargometrda uzoq vaqt
ishlash, tretbanning yo‘laklari bo‘ylab yugurish, bir tekis tezlik 

---

---

44
bilan o‘yingohda yugurish, metronom ostida joyida yugurish va 

boshqalar. Berilgan biror-bir masofadan yengil chiqish vaqtini
o‘lchayotib, chidamlilikning egri usuli baholanadi.