Маълакавий амалиёт дастури бўйича «Baht Textile» мчжда ўталган амалиёт натижасида ўрганилган маълумотлар Ўрганиш режаси

Бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш
Корхонанинг бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш учун раҳбар ва бош бухгалтер жавобгардир.
Бухгалтерия ҳисоби бухгалтерия ҳисоби бўлими томонидан бош бухгалтер назоратида амалга оширилади.
Бош бухгалтер «Ўзбекистон Республикасининг бухгалтерия ҳисоби тўғрисида»ги Қонунига, Ўзбекистон Республикасининг бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлари, тегишли тартибда тасдиқланган норматив ҳужжатларга амал қилади. Бухгалтерия ҳисобининг услубий тамойилларига риоя қилиш учун жавобгардир.
Бош бухгалтер корхона раҳбари томонидан лавозимига тайинланади ва лавозимидан озод этилади ва бевосита унга бўйсунади.
Бош бухгалтер корхона томонидан амалга оширилган барча хўжалик операциялари, тезкор маълумотлар билан таъминлаш, белгиланган муддатларда молиявий ҳисоботларни тузиш, бошқа бўлинмалар ва хизматлар билан биргаликда корхонанинг молиявий – хўжалик фаолиятини иқтисодий таҳлил қилишни бухгалтерия ҳисоби счётларида назорат ва акс эттирилишини таъминлайди.
Моддий-жавобгар шахсларни тайинлаш, ишдан бўшатиш ва бошқа ишга ўтказиш бош бухгалтер билан келишилган ҳолда амалга оширилади.
3.4. Бухгалтерия ҳисобини юритиш қоидалари
Корхона мол-мулк, мажбуриятлар ва хўжалик операцияларини сумда баҳолайди.
Корхонанинг молиявий йили календарь йилга тўғри келади.
Хўжалик операциялари бирламчи ҳисоб ҳужжатлари билан расмийлаштирилади.
Бирламчи ҳисоб ҳужжатлари сифатида фойдаланиш учун рухсат берилган намунавий шакллар қўлланилади.
Хўжалик операцияларини амалга оширишда бирламчи хужжатларнинг намунавий шакллари кўзда тутилмаганда, мустақил равишда, керакли реквизитларни кўрсатган ҳолда бирламчи хужжатларнинг ишлаб чиқилган шакллари қўлланилади.
Ташкилотда фойдаланиш учун тасдиқланган шакллар рўйхати, шунингдек, намунавий бўлмаган ҳужжатлар 2-иловада келтирилган.
Бирламчи ҳужжатларнинг мажбурий реквизитлари:

• 
  Корхона номи;
  

• 
  хужжат номи ва рақами, тузилган сана ва жой;
  

• 
  хўжалик операциялари номи, мазмуни ва миқдорий ўлчови (натура ва пулда);
  
• 
  натура ва пул шаклида хўжалик операцияларини ўлчаш воситалари;
  
• 
  хўжалик операциясини ўтказиш учун жавобгар шахсларнинг шахсий имзоси.
  

Ташкилот қуйидагиларни акс эттириш учун электрон ҳужжатлар айланиш шаклларидан, шу жумладан, расмий операторнинг электрон ҳужжат айланиши тизимида келтирилган қўшимча ҳужжатлар (тузатиш) шаклларидан фойдаланади:

• 
  товарларни жўнатиш;
  
• 
  мулкий ҳуқуқни ўтказиш;
  
• 
  хизмат кўрсатиш фактини тасдиқлаш учун.
  

Бирламчи ҳисоб ҳужжатлари қоғоз ташувчида ва электрон ҳужжат кўринишида тузилиши мумкин.
Корхона раҳбари турли ҳужжатларни имзолаш ҳуқуқига эга шахслар рўйхатини буйруқ билан тасдиқлайди.
Ушбу шахсларнинг имзоси бўлмаган ҳужжатлар ҳақиқий эмас деб ҳисобланади ва қабул қилинмайди.
Товар-моддий қийматликлар, пул маблағлари, шунингдек, ҳисоб-китоб, кредит ва молиявий мажбуриятларни қабул қилиш ва бериш учун асос бўлиб корхона раҳбари (раҳбар ўринбосари), бош бухгалтер томонидан имзоланадиган ҳужжатлар ҳисобланади. Корхона ҳисобрақамларидан пул маблағларини ўтказиш бўйича банк ҳужжатлари (тўлов топшириқномаси, талабнома ва бошқалар) имзолар намуналари карточкасида кўрсатилган шахслар томонидан қатъий имзоланади.
Бирламчи ҳужжатлар ва ҳисоб регистрларига қаламда қайдлар киритиш тақиқланади. Бирламчи ҳужжатлардаги бўш сатрларга чизиқ тортилиши керак. Бирламчи ҳужжатлардаги ёзувлар уларни архивга топширишдан олдин уларни сақлаш учун берилган вақт давомида сақланишини таъминловчи ёзув машинкалари, компьютер қурилмалари ва шарикли ручкаларда амалга оширилиши керак.
Пул маблағлари, товар-моддий ва бошқа қийматликларни қабул қилиш, сақлаш ва сарфлашнинг белгиланган тартиби ҳамда қонун ҳужжатларига зид бўлган операциялар бўйича бирламчи ҳужжатларни ижрога қабул қилиш ва расмийлаштириш тақиқланади. Бундай ҳужжатлар улар бўйича қарор қабул қилиш учун бош бухгалтерга топширилиши керак.
Қайта ишланган бирламчи ҳужжатларга уларни қайта ишлатиш имконини истисно қилиш учун белги қўйилиши керак. Регистрлар уларни тузган шахслар томонидан имзоланиши керак.Хўжалик операциялари бухгалтерия ҳисоби регистрларида хронологик тартибда акс эттирилиши ва тегишли бухгалтерия ҳисоби счётлари бўйича гуруҳланиши керак.

Молия вазирлиги томонидан 2003 йил 23 декабрда 131-сон билан тасдиқланган ( 2004 йил 14 январда 2197-сон билан рўйхатга олинган) «Ҳужжатлар ва ҳужжатлар айланиши тўғрисида»ги Низом асосида ҳужжат айланиши ва бухгалтерия ҳисоби маълумотларини йиғиш ва қайта ишлаш технологияси ҳужжат айланиши жадвали билан тартибга солинади.

Ҳужжатларни расмийлаштириш муддатлари, шакллари ва усуллари бўйича бош бухгалтернинг талабларини инобатга олган ҳолда, ҳужжат айланиши раҳбар буйруғи билан тасдиқланади. Ҳужжат айланиши жадвалига риоя этилишини бош бухгалтер назорат қилади. Бухгалтерия ҳисоби регистрлари ва ички бухгалтерия ҳисоботи мазмуни тижорат сири ҳисобланади. Бухгалтерия ҳисоби регистрлари ва ички бухгалтерия ҳисоботларидаги маълумотлардан фойдаланиш ҳуқуқига эга шахслар тижорат сирини сақлашлари керак.