Ma’nan eskirgan avtomobillar o’rniga zamonaviy avtomobillarni tanlash

Izoh. Agar ATК da avtomobillar MT ga topshirilmasa, va ning qiymatlari hisoblanmaydi va avtomobillarni “Yangi” va “Eski” ga ajratilmaydi, faqat hisoblanadi.
Avtomobillarni TXК ga qo’yish o’rtacha kunlik masofa ni hisobga olib yaxlit ish kunlari orqali amalga oshiriladi. Shuning uchun 1-TXК, 2-TXК va JT gacha bosiladigan masofa o’rtacha kunlik masofa ga va o’zaro butun songa bo’linadigan bo’lishi kerak. Bu moslashtirishlar yaqqol ko’rinishi uchun (me’yoriy va hisoblab topilgan) jadvalga kiritamiz.
Avtomobilning sikl davomida o’rtacha bosib o’tgan yo’li. Jadvalda keltirilgan ma’lumotlar bo’yicha “Yangi” va “Eski” avtomobillar soni:

Kunlik, 1-TXK, 2-TXK lararo masofalarni nisbatini butun songa keltirish

№
1
2
…	…
n

1-TXK ning takrorlanish masofasi:

№
1
2
…
n

2-TXK ning takrorlanish masofasi

№
1
2
…	…
n

№
1
2
…
n

To’la ta’mir va 2-TXК gacha masofa nisbati:

№
1
2
…	…
n

Nisbat natijasini butun songa keltirib qabul qilamiz.

№
1
2
…
n

Har bir TXК va avtomobilning har 1000 km masofaga joriy ta’mir me’yoriy ish hajmini moslashtirish: tirkama yoki yarim tirkamasiz ishlaydigan avtomobil uchun har bir TXК ning hisobiy mehnat hajmi quyidagicha hisoblanadi:

Bu erda - baza avtomobili uchun har bir TXК uchun mehnat hajmi (jadvaldan olinadi), kishi*soat; - TXК ish hajmini avtomobil uchun natijaviy moslashtirish koeffisienti.

№
1
2
…	…
n

№
1
2
…	…
n

№
1
2
…	…
n

Har 1000 km ga joriy ta’mirning hisobiy ish hajmi:

Bu erda – baza avmobili uchun har 1000 km ga me’yoriy ish hajmi (jadvaldan olinadi), kishi*soat; - har 1000 km masofaga avtomobil uchun joriy ta’mir ish hajmini moslashtirish natijaviy koeffisienti.
– koeffisent qiymatini tanlashda ma’lum guruhdagi avtomobillarni ishlatish boshlanganidan shu guruh avtomobillari mukammal ta’mirgacha me’yoriy masofasidan - nisbatdagi ulush miqdorini aniqlash kerak bo’ladi.
Hisob natijalari va dastlabki ma’lumotlar jadvalga kiritiladi.

№
1
2
…	…
n

Tirkamalar uchun TXК va JT me’yoriy ish hajmlarini moslashtirish. Tirkama va yarim tirkamalar uchun TXК (КTXК, 1-TXК, 2-TXК) va JT ish hajmini hisoblash xuddi avtomobilniki singari bo’ladi. Tirkama tarkibi uchun tegishli TXК ning hisobiy mehnat hajmi quyidagi umumiy formula orqali hisoblanadi:

Bu erda - shu turdagi tirkama yoki yarim tirkama uchun tegishli TXК ning me’yoriy ish hajmi (jadvaldan olinadi), kishi*soat; – tirkama yoki yarim tirkama uchun TXК ning natijaviy moslashtirish koeffisienti; -dastlabki moslashtirish koeffisientlar.

№
1
2
…	…
n

Tirkama tarkibi uchun har 1000 km ga hisobiy mehnat hajmi:

Bu erda – tirkama yoki yarim tirkama uchun JT ning har 1000 km ga mehnat hajmi (jadvaldan olinadi), kishi*soat; – tirkama yoki yarim tirkama uchun JT ning natijaviy moslashtirish koeffisienti; -dastlabki moslashtirish koeffisientlar.
– koeffisientlar tirkama uchun TXК va JT ning me’yoriy mehnat hajmini moslashtirishda avtomobillar uchun ishlatilgan tirkamalarga amal qilib qabul qilinadi, ya’ni:
-ishlatish sharoiti kategoriyasi, – I toifali ishlatish sharoiti;
-tirkama (yarim tirkama) modifikasiyasi, =1 umumiy maqsaddagi tirkama tarkibi uchun, ya’ni universal platformali, hamda maxsus tirkama tarkibi uchun uning murakkabligidan kelib chiqqan holda , o’zi ag’dargichlar uchun ;
-iqlim sharoiti, atrof-muhit agressivligi o’rtacha mo’’tadil iqlim sharoiti uchun;
-ishlatishni boshlagandan boshlab o’tgan masofa, mukammal ta’mirgacha me’yoriy masofaning 0,50 dan 0,75 gacha miqdori;
-korxonada TXК va ta’mirlandigan avtomobillar soni, ATК da 3 ta texnologik hamjihat guruhi va avtomobillar soni 200 dan 300 tagacha bo’lganda 1.

TXК va har 1000 km uchun JT ish hajmini moslashtirish 6-shakldagi jadval bo’yicha bajarish qulay bo’ladi.

№
1
2
…	…
n

Tirkama va yarim tirkama (avtopoezd) bilan ishlaydigan avtomobillar uchun TXК va har 1000 km ga joriy ta’mir mehnat hajmini aniqlash. Avtopoezd uchun tegishli tur TXК va har 1000 kmga joriy ta’mir hisobiy mehnat hajmi avtomobil va tirkama yoki yarim tirkama uchun TXК va JT ning moslashtirilgan ish hajmlari yig’indisi ko’rinishida olinadi:

;
Bu erda – tortgich-avtomobil va tirkama (yarim tirkama) uchun birlik TXК va JT ning mos ravishda moslashtirilgan ish hajmi.
Avtopoezd uchun TXК va JT mehnat hajmini 7-shakldagi jadvaldan foydalanib hisoblash qulay bo’ladi.
Harakat vositalari uchun birlik TXК va har 1000 km ga JT ning o’rtacha ish hajmini aniqlash. Turli guruhlarga kiruvchi barcha modeldagi avtomobillar uchun TXК va JT ning me’yoriy mehnat hajmi moslashtirilgandan keyin bir guruhga kiruvchi (n-ta) avtomobillar uchun birlik TXК va har 1000 kmga o’rtacha mehnat hajmini quyidagi formula yordamida hisoblash maqsadga muvofiq bo’ladi:
=

Bu erda i – tegishli tur TXК va JT ning shartli belgisi; I, II, ..., - guruhdagi avtomobillarning tartib raqami; -birlik TXК va har 1000 km ga JT ning 1 chidan m chi modelga kiruvchi va I, II, … n chi bir guruhni tashkil qiluvchi avtomobillar uchun hisobiy mehnat hajmi; - bir guruhga kiruvchi avtomobillar soni.

Hisoblar natijasi TXК va ta’mir ishlab chiqarish dasturini hisoblashda foydalaniladi.
Texnik tayyorgarlik koeffisientini aniqlash. Avtomobilning yoki butun korxonadagi bir guruh avtomobillarning hisobiy (rejalashtirilgan) texnik tayyorgarlik koeffisienti:
=

Bu erda, -avtomobilning o’rtacha kunlik masofasi, km; – avtomobilning 2-TXК va JT da turish kunlari, har 1000 kmga kun; - avtomobil ishlatishni boshlagandan beri TXК va JT da turish vaqtini moslashtirish koeffisienti; – avtomobilning to’la ta’mirda turish kunlari (jadval); – o’rtacha ta’mirlararo masofa qiymati, km.

– qiymati avtomobilni avtota’mir zavodiga tashib borish vaqtini ham hisobga oladi. 2-TXК va JT da, to’la ta’mirda turishning haqiqiy vaqti (muayan ATК uchun) ma’lum bo’lsa va u qiymat jadvaldagidan oshmasa, undan foydalanish mumkin.
Agar ATК dagi avtomobillar to’la ta’mirlanmasa, va yuqoridagi formula quyidagicha bo’ladi:
=

Avtomobillardan foydalanish koeffisienti va ATК dagi avtomobillarning bir yillik umumiy bosib o’tgan yo’lini hisoblash. Avtomobillardan foydalanish koeffisienti ATК ning ish rejimi va harakat vositalarining texnik tayyorgarlik koeffisintini hisobga olgan holda aniqlanadi:

=

Bu erda – texnik tayyorgarlik koeffisienti; - ATК dagi avtomobillarning bir yillik ishga chiqish kunlari soni.

ATК dagi barcha avtomobillarning bir yillik bosib o’tgan yo’li:
=

Bu erda – ro’yxatdagi avtomobillar soni.

Bir yillik ko’rsatiladigan xizmatlar soni. Bir yillik ko’rsatiladigan 1-TXК, 2-TXК va КTXК (N₁, N₂, N_KTXK) butun korxona bo’yicha yoki davriyligi bir xil bo’lgan bir guruhdagi avtomobillar uchun hisoblanadi:

№
1
2
3
4

№
1
2
3
4

№
1
2
3
4

№
1
2
3
4

Bu erda – bir yillik umumiy bosib o’tilgan masofa, km; - ATК bo’yicha yoki bir guruhdagi avtomobillar uchun qabul qilingan tegishlicha 1-TXК, 2-TXК davriyligi, km; – bitta avtomobilning bir sutkada bosib o’tadigan o’rtacha masofasi, km.
Avtomobillarga bir sutkada ko’rsatiladigan TXК lar sonini aniqlash. Bir sutkada ko’rsatiladigan tegishli TXК lar dasturi quyidagi umumiy formuladan aniqlanadi:

Bu erda - har bir tur TXК larning yillik soni, – tegishli tur TXК zonasining bir yillik ish kunlari soni.
Tozalash-yuvish zonasining ish kunlari odatda ATК ning ish kunlari soni bilan bir xil bo’ladi, ya’ni .
Ammo 1-TXК, 2-TXК zonalarining ish rejimi farq qilish mumkin.
Masalan, taksi va avtobus saroylarining tozalash-yuvish zonalari yil davomida uzluksiz ishlaydi, ya’ni 365 (366) kun. 1-TXК, 2-TXК zonalari esa haftasiga 5 kunlik yoki 6 kunlik rejimda ishlaydi, ya’ni 255 yoki 305 ish kuni.
TXК zonalarining ishi 2-3 smenada tashkil qilinganda tegishli tur TXК ning bir smenadagi dasturi quyidagi formula yordamida hisoblanadi:

Bu erda S – tegishli zonaning ish smenalari soni.
Smena dasturi 1-TXК va 2-TXК bo’yicha ishlarni tashkil qilish uchun asosiy omil bo’lib hisoblanadi.
Shunday qilib smenadagi 1-TXК lar soni 12-15 tadan, 2-TXК lar soni 5-6 tadan kam bo’lmaganda ushbu tur ishlarni oqim usulida tashkil qilish maqsadga muvofiq bo’ladi.

№
1
2
3
4

№
1
2
3
4

№
1
2
3
4

Bir yillik va sutkalik ishlab chiqarish dasturining bir nechta texnologik hamjihat guruhlar uchun hisoblashda natijalarni jadvalga kiritish qulay bo’ladi.