2-MA’RUZA
MASHINA DETALLARINING ISHCHANLIK QOBILIYATI VA
HISOBLASH MEZONLARI. DETALLARGA TA’SIR ETADIGAN
YUKLANISH, ULARDA HOSIL BO’LADIGAN KUCHLANISH
I. Ma`ruza rejasi:
1. Mashina detallarining ishchanlik qobiliyati va hisoblash mezonlari.
2. Detallarga ta’sir etadigan yuklanish, ularda hosil bo’ladigan kuchlanish.
II. Tayanch so’z va iboralar:
Mustahkamlik, bikrlik,
yeyilishga chidamlilik, issiqbardoshlik,
titrashga
chidamlilik, chegaraviy kuchlanish, kontakt kuchlanish.
III. Maqsad:
Mashina detallarining ishchanlik qobiliyati va hisoblash mezonlarini
o’rganish hamda detallarga ta’sir
etadigan yuklanish, ularda hosil bo’ladigan
kuchlanishlar bilan tanishish.
IV. Mustaqil tayyorgarlik/o‘z-o‘zini tekshirish uchun savol va topshiriqlar
1. Detallarning ishlash layoqatini baholovchi mezonlarni aytib bering.
2. Detallarga ta’sir etadigan yuklanish, ularda hosil bo’ladigan
kuchlanishlarni
keltirib o’ting.
V. Matn
Umumiy holatlar.
Detallarning ishchanlik qobiliyati ularning ishlash sharoitlaridan kelib
chiqadigan qator mezonlar orqali baholanadi.
Boshqacha aytganda, mashina
detallarini hisoblashda va ishchanlik qobiliyatini
baholashda mashina yoki
detalning ish sharoiti, muhiti, unga ta’sir ko’rsatadigan omillari albatta e’tiborga
olinishi lozim. Masalan, abraziv sharoitda ishlatiladigan tishli g’ildirak
juftligi
bilan toza sharoitda ishlatiladigan tishli g’ildirak juftligi birdek xizmat muddatiga
ega emas. Yuk ko’tarishda ishlatiladigan po’lat arqonlar bilan faqat biror
konstruksiyani ushlashda qo’llaniladigan po’lat arqonning ish sharoitini bir xil deb
bo’lmaydi. Shuning uchun ham detallarni hisoblashda
va ishchanlik qobiliyatini
baholashda mezonlar kiritilgan. Bunday mezonlarga
mustahkamlik, bikrlik,