Mashina detallarining ishchanlik qobiliyati va

Yeyilishga chidamlilik. Berilgan xizmat muddati davomida detallarning 
ishqalanish yuzalarining kerakli o’lchamlarini saqlay olish qobiliyati 
yeyilishga chidamlilik deyiladi. Yeyilishga chidamlilik tanlangan materialning 
xossalariga, yuzalarning termik ishloviga va notekisligiga, bosim yoki kontakt 
kuchlanishlarning qiymatiga, sirpanish tezligaga, moy turi va moylanish 

---

maromiga, ishlash sharoiti va maromiga hamda boshqalarga bog’liqdir. Yeyilish 
detallarning mustahkamligani kamaytiradi, kontakt sharoitini og’irlashtiradi, moy 
tarkibini o’zgartiradi, shovqinni vujudga keltiradi. 
Aksariyat hollarda detallarni yeyilishga chidamlilikka hisoblash ruxsat etilgan 
bosim [p], solishtirma bosim bilan ishqalanish tezligining ko’paytmasining ruxsat 
etilgan qiymati bilan solishtirish usuliga ko’ra aniqlanadi: 
r ≤ [r]; rv ≤ [rv] 
Amaliyotda yeyilishni kamaytirish uchun turli tadbirlar qo’llaniladi. 
Ishqalanuvchi detallarni kerakli darajada moylab turish, yeyilishga chidamli 
materiallarni qo’llash (bronza, plastmassa, latun, o’z-o’zini moylab turish 
xususiyatiga ega bo’lgan moy shimdirilgan g’ovak detallarni ishlatish, yuzaga 
termik ishlov berish va boshqalar) ana shunday tadbirlardan hisoblanadi. 
O’zbekiston hududining asosiy qismi cho’llar, qumliklar, tog’liklardan iborat. 
O’zbekistonda yillik yog’in-sochin miqdori ham juda kam. Orol dengizining qurib 
borishi mamlakatimizning ekologak barqarorligini izdan chiqarishga sabab 
bo’lmoqda. 
Sug’orma dexqonchilik rivojlangan mamlakatimizda ishlatiladigan barcha 
mashinalar kabi qishloq xo’jalik texnikasiga ham qator talablar qo’yiladi. Abraziv 
muhit, yerlarning sho’rlanganlik darajasining yuqoriligi, yer osti suvlarining yer 
sathiga yaqinligi, kunlik o’rtacha haroratning keskin farqlanishi kabi omillar 
mashina detallarining mustahkamligiga, yeyilishiga, issiqlikka chidamliligiga 
hamda titrashga ustuvorligiga katta ta’sir ko’rsatadi.