Mashinalaridan foydalanish, texnik

22-§. Meva va sabzavotlarni yig‘ishtirib olishning 
 innovatsion texnologiyalari
 
 
 
22.1-§. Meva va sabzavotlarni yig‘ishtirib olishning o‘ziga xos 
xususiyatlari, texnologiyasi va agregatlardan samarali 
foydalanish 
 
Meva 
va 
uzum 
hosilini 
yig‘ib olishda qo‘llaniladigan asosiy 
mexanizatsiyalash asosiga mevali daraxtlarni tebratish hisobiga uning shohida 
osilib turgan mevalarga rezonans xodisasini qo‘llagan holda yig‘ishtirib olishdan 
iborat. 
64-rasm. Olma va uzum hosili
Hozirgi paytda meva va uzumlarni yig‘ib-terib olish ishlari quyidagi 
mexanizatsiyalash usullaridan foydalangan holda tashkil etiladi.
1-boshlang‘ich mexanizatsiyalash. Bunda yordamchi texnik vositalardan, 
ya’ni shoti, maxsus sumkalar va boshqalardan foydalanib qo‘lda terish. 
Tayanch iboralar: meva, uzum va sabzavotlarni yig’ishtirish 
usullari, agrotexnik talablar, texnologik jarayonlar va mashinalar turi, 
mashinaning ishchi qismlari, innovatsion texnologiyalar.  

---

177 
2-yarim mexanizatsiyalash. Turli agregat, platformalardan foydalanib
qo‘lda terish. 
3-to‘liq mexanizatsiyalash. Meva terish mashina va kombaynlari yordamida 
terib olish.
Meva va uzumlar hosilini yig‘ishtirib olish, ulardan foydalanish sharoitiga 
qarab ikki usulda: 
1) uzoq muddatga saqlanadigan mevalar asosan qo‘lda maxsus jihozlar yoki 
meva yig‘adigan platformalardan foydalanilgan holda;
2) texnik qayta ishlov berishga mo‘ljallangan yoki tezda iste’mol qilinadigan 
mevalar esa maxsus mashina va kombaynlar bilan yig‘ib olinadi.
Uzoq muddatga saqlanadigan mevalar maxsus platformalar yordamida 
qo‘lda terib olinadi va konteynerlarga solinadi. Mevalar bilan to‘ldirilgan 
konteynerlar transport vositalari yordamida tozalash va saralash punktlariga olib 
boriladi.
Maxsus platformalar turli qurilmalar bilan jihozlangan bo‘lib, qator qilib 
ekilgan past, o‘rta va baland bo‘yli mevazor bog‘larda ishlatishga mo‘ljallangan.
Bunday platformalar (3.6-rasm) ishchilar turadigan maxsus joylar va 
mevalar solinadigan yashiklar turadigan platformalar bilan jihozlangan. Maxsus 
joylar ikkita silindrlar bilan gorizontal holatda ko‘tarish yoki tushirish mumkin. 
Platformaga gidrotizimli zanjirli konveyer o‘rnatilgan. 
Meva to‘ldirilgan konteynerlar saqlash omborlariga tashiladi va tushirib 
olinadi. Bo‘shagan konteynerlar qayta joylashtiriladi. So‘ngra ular dalaga olib 
boriladi va mevazor bog‘lar qatorlari orasiga qo‘yib chiqiladi. 
Texnik qayta ishlov berishga mo‘ljallangan yoki tezda iste’mol qilinadigan 
mevalar esa maxsus yig‘ish kombaynlari bilan yig‘ib olinadi.
To‘liq mexanizatsiyalash vositalari mevalarni terib olish usullariga qarab 
ikki turga bo‘linadi: erga to‘kilgan va daraxt shoxidagi mevalarni yig‘ishtirib olish 
usullaridan iborat.

---

178