Materiallarni chiqim qilish paytida qanday baholash usullari qoʻllaniladi va ularni tavsiflang? №4 «Tovar-moddiy zaxiralar»

Xarajatlar qanday belgilar boʻyicha turkumlanadi? 
Qishloq xo‘jaligida o‘simlikchilik tarmog‘i xarajatlarining 
analitik hisobi quyidagi moddalar bo‘yicha tashkil etiladi: 
• mehnat haqi xarajatlari, yagona ijtimoiy to‘lov ajratmalari bilan; 
• urug‘lik va ko‘chat materiallari; 

---

• o‘g‘itlar; 
• o‘simliklarni himoya qilish vositalari; 
• ishlar va xizmatlar; 
• asosiy vositalarni saqlash xarajatlari; 
• ishlab chiqarishni tashkil etish va boshqarish xarajatlari; 
• sug‘urta to‘lovlari; 
• boshqa xarajatlar. 
O‘z navbatida ishlab chiqarish xarajatlarini hisobga olish uslublari 
muayyan korxonadagi texnologik jarayonlarning mazmuni, kalkulatsiyalash
obyektlari va axborotlarni to‘plash usulidan kelib chiqqan holda 
turkumlanadi. Muayyan hisob obyektlariga olib boriladigan xarajatlarning
to‘liqligi va ishonchililigi dastlabki hisobning to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilishi va
analitik hisobning tashkil etilishiga bog‘liq. Ayrim 
xarajatlar (asosiy xomashyo va materiallar, ishlab chiqarishda bevosita 
band bo‘lgan xodimlar ish haqi va sh.o‘.) bevosita muayyan kalkulatsiya 
obyektlariga qo‘shiladi. Bu toifa xarajatlarni nazorat qilish qulay va shu 
munosabat bilan ularning miqdori yetarli darajada aniq hisoblanishi 
mumkin.
Bilvosita xarajatlar, masalan ishlab chiqarishni tashkil etish va 
boshqarish xarajatlari (2510-«Umumishlab chiqarish xarajatlari» schoti)
mahsulot(ish, xizmat)lar tannarxiga bilvosita (taqsimlash) yo‘l bilan 
qo‘shiladi. 
Asosiy (bevosita) xarajatlarni mahsulot(ish, xizmat)lar tannarxiga 
olib borishning qulayligini e’tiborga olgan holda, barcha e’tibor 
kalkulatsiyalash jarayonida bilvosita xarajatlarni kalkulatsiya obyektlari 
o‘rtasida to‘g‘ri taqsimlashga qaratilishi lozim. Bilvosita xarajatlarni 
taqsimlashning qaysi usulini qo‘llashdan qat’i nazar, muayyan mahsulot 
(ish, xizmat) turining tannarxini hisoblashda ma’lum darajadagi 
nuqsonlarga yo‘l qo‘yiladi. Buning sababi nuqsonlarning o‘zi bilvosita 
xarajatlarning mazmuniga xos. Ular mahsulot (ish, xizmat) tannarxiga 
bilvosita (egri) yo‘l bilan tanlangan taqsimlash bazasiga mutanosib 
ravishda qo‘shiladi. 
136-savol