Мавзу : Эски узбек тилида сон суз туркими

Йургэндэ каттык-каттык овоз кылур. (Sh. turk)
qyosiy daraja ham eski o’zbek tili davrida quddi qadimgiva eski turkiy til davridagidek -рак,- рэк qo’shimchasi vositasida ifodalangan:
Necha kim ul oyg mendin mexribonrok yuk kishi, Yaxshi to kilsam nazar mendin yomonrok yuk kishi.(Navoiy).
Eski o’zbek tili davrida ham belgining kamligini ifodalovchi shakllar quddi eski turkiy til davridagidek -(у)мтул,-(у) мтул, -чыл, -чил,-гына, -гинэ ko’shimchalarini qo’shish asosida yasalgan: коку мтул (Абушка), акчыл (санглох), корамтул (Мабоинул лугат).Йахшыгына мазасы бар (Бобур) кичкинэ уйдур (Бобур).
Hozirgi o’zbek tilida sifat guruhidagi so’zlarda asosan qadimgitukiy, eski turkiy va xususan, eski o’zbek tili davrida qususiyat saqlanib qolgan, deyish mumkin Shu bilan birga, kishiga birdaniga sezilmaydigan o’ziga xos jiqatlarning ham o’lishi tabiiy. Jumladan, eski o’zbek tili davrida, bir tomondan,-ли,-лы,- лу, -лу qo’shimchalarning is'temol doirasi tor bo’lsa, hozirgi o’zbek tiliga kelib, uning qullanish doirasi kengaydi. Ikkinchidan, agar eski o’zbek tili davrida uning lablangan shakli ham is'temolda bo’lsa, hozirgi o’zbek tilida lablangan shakli umuman is'temoldan chikadi: minishli ot, utirishl ot, bilimli odam, sutli sigir, gayratli bola kabi. Tuqri bu shaklning -lk ko’rinishi ham ba'zan ishlatiladi. Ammo juda kam: Yangi chachvon-paranjilik ayollar (Parda Tursun.) Til tarixidagi -сиз,- сыз qo’shimchasi garchi hozirgi imloda -siz tarzda bir xil shaklda ifodalansa - da, ammo umum talaffuzda tarixiy xolat saqlangan, ya'ni bu qo’shimcha hamon til orqa va til oldi qilib talaffuz etiladi. qiyoslang: кучсиз, ишсиз, тугмасиз, уйсиз , кэйлэксиз, кэрпэсиз; колсыз,айаксыз, орынсыз,канатсыз,тайаксыз, кулаксыз kabi. Xozirgi o’zbek tilida ham xuddi eski o’zbek tilidagidek - сиз, -сыз qo’shimchasi bilan ma'nodosh fors-tojik tilidan o’zlashgan-be old qo’shimchasi ham ishlatiladi:бэ-xад// xadsiz, bepul// pulsiz, bexabar// qabarsiz besabab // sababsiz. Ammo bu o’shimchalarni olgan so’zlarni hamisha ham farqsiz bir- birning o’rnida nutkda ishlatib bo’lmaydi. Kiyoslang: bechor-chorasiz hozirgi o’zbek tildagi sifat darajalaring qo’llanishida ham eski o’zbek tili bilan moslik mavjud.
Chunonchi, xozirgi o’zbek tilida ham sifatlardagi belgining kamligini -гина,- кина.-кина qo’shimchalari ifodalay oladi: Navoiy... pastgina, ko’rimsizgina uyga kirdi (Oybek)-Tuxumday opoqqina (Oybek).
-ич -иш qo’shimchasi ham shu ma'noni ifodalaydi: кук-кукиш, саргиш // саргич.<(сарик-иш), кизгиш (<кизик+иш)2, -(и) мтир,-((и) мтил) qo’shimchasi ham hozirgi adabiy tilda va umumxalk tilida xuddi til tarixidagidek. Vazifani bajarib, nutkda aksariyat -ish qo’shimchasi bilan ma'nodosh qqllaniladi: