Mavzu: matn va lug’at ustida ishlash darsning maqsadi: a ta’limiy: o’quvchilarga matn va lug’at ustida ishlash haqida ma’lumot berish; b tarbiyaviy
Download 149.9 Kb.
|
9-sinf ona tili yangi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ma’naviyat daqiqasi
- Mustahkamlash
DARSNING BORISHI: Tashkiliy qism: O‘quvchilar bilan salomlashib, sinf xonasining darsga tayyorlik darajasini tekshirish, davomatni aniqlash. Ma’naviyat daqiqasi: O‘quvchilar bilan kunning muhim iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-ma’rifiy, axloqiy-tarbiyaviy yangiliklari xususida qisqacha suhbat tashkil etish, ularga nisbatan o‘quvchilarning mustaqil yondashuvini tinglash, bahs-munozara uyushtirish. Yangi mavzu bayoni: O‘quvchilarga yangi mavzu yuzasidan quyidagi tushunchalar beriladi. 139-mashq. Matnni o‘qing. Ergashgan qo‘shma gaplarni aniqlab, ularga izoh bering. Ona tiliga hurmat borasida suhbatlashing. Tilimizdagi yana bir yengillik shuki, sanog‘i aytilgan narsalarni bildirgan so‘zlarga ko‘plik qo‘shimchasi -lar qo‘shilmaydi. Bu mantiqan to ‘g ‘ri, chunki sanoqning o ‘zi ko‘plikni ifoda qiladi. Rus, ingliz tillarida sanog‘i ma’lum narsalarga ham ko‘plik belgisi qo‘yiladi. Bu ikki til ta ’sirida bizlarda ham o ‘nta kitoblar, o ‘n ikkita kursilar deguvchi chala mullalar paydo bo‘ldi. Bu hol ona tilining fazilatini bilmaslik, mensimaslikdir.
podshoh huzurida faqat rost so‘zlashlari lozimligini aytdi: ≪Bu asir podshohni haqorat qildi va sha’niga yomon gaplar aytdi≫,- debdi. Shunda podshoh jahl bilan debdi: ≪Sen aytgan rost gapdan ko‘ra uning yolg‘oni menga ko‘proq ma’qul tushdi, chunki uning yolg‘oni xayrixohlik yuzasidan aytilgan edi. Seniki esa jinoyatga boshlash uchun aytildi≫. (Sa’diy)
“Qoida, y o ‘l-yo‘riq” ma’nosidagi dastur so‘zi tilimizdan mustahkam joy olayotgani — quvonchli hol. Bu y o ‘lda sobitqadam bo‘lishimiz kerak. Lekin tilimizni tozalaymiz deb, xalqaro atamalarni yalpi surib chiqarish ham to ‘g ‘ri emas. Ular ham yangi zamonda topgan til boyligimiz. Inson degan so‘z yonida odam, bashar, odamzod, jon, shaxs, zot, banda kabi atamalarimiz turganidek, dastur yonida programma, muammo yonida problema, atama, istiloh qatorida termin ham bo‘lsa, arava, ulov, markab bilan yondosh transport ham kunimizga yarab tursa, o ‘zbekcha aytganda, teshib chiqmaydi. (E. Vohidov) 142-mashq. O‘.Hoshimovning quyidagi gaplarini epigraf qilib olib, “Shirin so‘z - jon ozig‘i ” mavzusida og‘zaki matn tuzing. Matnda qo‘shma gaplardan foydalaning. Odamlarning mushkulini oson qilish qo‘lingdan kelmasa, aqalli bir og‘iz shirin so‘z bilan ko‘nglini ko‘tar. 143-mashq. Quyidagi so‘zlarni lug‘at daftaringizga yozing, ma’nosini yodda saqlang. Ular ishtirokida ergashgan qo‘shma gaplar tuzing. SOBITQADAM Bir gapda, maqsadda, maslakda mustahkam turadigan; og‘ishmaydigan. SOFDIL Ko‘nglida kiri yo‘q, dili, qalbi pok, sof. XAYRIXOH Yaxshilik tilaydigan, qo‘llab-quvvatlaydigan; iltifotli, tarafdor. SHA’N 1 Insonga, shaxsga tegishli bo‘lgan qadr-e’tibor. 2 sharaf, shuhrat; obro‘. Mustahkamlash: Darsning ushbu qismida o‘quvchilar dars yakunida quyida berilgan topshiriqlar va savollarga javob beradilar: Download 149.9 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling