Mavzu: Mehmonxonaning kirish qismida mijozlarga xizmat ko’rsatish Mundarija: I. Kirish II

III. Iqtisodiy qism
Bugungi kunda har bir mehmonxona kompaniyasi o'zining asosiy faoliyatidan etarli darajada rentabellikni ta'minlashni maqsad qilib qo'ygan, bunga nafaqat mehmonxona xizmatlarini ko'rsatish narxini pasaytirish, balki ularning xizmatlariga maqbul narxlarni belgilash orqali erishish mumkin. Aynan belgilangan narxlar darajasida mehmonxonalarning moliyaviy xavfsizligi, umuman olganda mehmonxona biznesining barcha jihatlariga ta'sir ko'rsatadigan bozordagi etakchiga ega bo'lish qobiliyati ko'p jihatdan bog'liqdir. Narx siyosati korxonalarning umumiy strategiyasining muhim elementlaridan biridir. Zamonaviy sharoitda mehmonxonalar rahbariyati narx siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirishga unchalik ahamiyat bermaydilar, bu uning amalga oshirilishining tasodifiyligida yoki umuman yo'qligida namoyon bo'ladi, faqat o'z xizmatlari narxlarini bozor darajasida belgilashdan tashqari. Narx siyosatini ishlab chiqishga ma'lum bir qiziqishni faqat inqirozli vaziyatlarda yoki mehmonxonalar xizmatining yangi turlarini joriy etish paytida kuzatish mumkin. Shunday qilib, mehmonxona xizmatlari narxlari Rossiya Federatsiyasidagi real iqtisodiy sharoitlarga mos kelmaydigan holat mavjud bo'lib, bu narxlashning samarali kontseptsiyasini ishlab chiqishni talab qiladi, bu narxlar siyosatini shakllantirishga ta'sir etuvchi omillarni hamda narxlarni aniqlashning zamonaviy usullariga asoslanadi.
Ta'kidlash joizki, mehmonxonalar biznesidagi rivojlanish muammolari va narx siyosatining o'ziga xos xususiyatlari ko'plab mahalliy olimlar va mutaxassislarning narxlar yaratish ishlarida ta'kidlangan. Biroq, bozor konvertatsiyalari sharoitida narx siyosati samaradorligini oshirishga qaratilgan ilmiy-uslubiy tadbirlar etarlicha ko'rib chiqilmay qolmoqda.
Korxonaning narx siyosati mehmonxonalar xizmatlari narxlari kontseptsiyasini va ularni qo'llashning o'ziga xos xususiyatlarini qamrab oladi, bu xizmatlarning assortimentini, iste'molchilar toifalarini, talab va taklifning o'ziga xos xususiyatlarini hisobga oladi va korxonaning umumiy rivojlanish strategiyasi doirasida amalga oshiriladi. Shuni esda tutish kerakki, narx siyosati iste'molchilar talablari, sotishning kerakli hajmi va raqobat muhitini hisobga olgan holda shakllanadi. Bu narx mehmonxona biznesi va mijoz o'rtasidagi munosabatlarga ta'sir qiladi. Axir o'z xizmatlari narxini o'zgartirib, mehmonxona ko'proq mijozlarni jalb qilish imkoniyatiga ega. Shunday qilib, narx shunday bo'lishi kerakki, bir tomondan iste'molchilar ehtiyojlarini qondiradigan bo'lsa, boshqa tomondan korxonaning moliyaviy xavfsizligini yaxshilashga, shuningdek boshqa muammolarni hal qilishga yordam beradi.
Mehmonxona xizmatlari narxini aniqlash har bir korxona uchun juda muhim va murakkab protsedura hisoblanadi. "Rahbarlar o'rtasida o'tkazilgan so'rov natijalariga ko'ra (AQShdan 57 va Evropadan 129 kishidan iborat), besh balli shkala bo'yicha narxlar 4,3 ballga baholandi."
Samarali narx siyosatini ishlab chiqish uchun menejment oldida quyidagi ketma-ket bosqichlarning bajarilishini ta'minlash vazifasi turadi:
Narxlash maqsadlarini qabul qilish;
Narxlar omillari bo'yicha tadqiqotlar;
Narxlarni hisoblash usulini tanlash;
Narx siyosati vositalarini aniqlash;
Xizmatlarning yakuniy narxini belgilash to'g'risida qaror qabul qilish.
Korxonalarning narx siyosati quyidagi maqsadlarga erishishga qaratilgan bo'lishi mumkin:
Firma rentabelligini oshirish;
Bozorning ma'lum bir segmentida o'z pozitsiyalarini birlashtirish yoki yangi bozor segmentlariga kirib borish;
Yangi xizmat turlarini ilgari surish;
Inqiroz sharoitida korxonaning omon qolishini ta'minlash.
Ushbu maqsadlar narxlarning maqbul darajasini belgilashning strategik ahamiyatini ta'kidlaydi va narxlash omillarini to'liq tahlil qilmasdan ularni hisoblashni istisno qiladi. Axir mehmonxona xizmatlarining bozor narxi korxonaga nisbatan tashqi yoki ichki bo'lishi mumkin bo'lgan juda ko'p holatlarning ta'siriga bog'liq.
Asosiy xarajat mehmonxonalar korxonalarining ma'lum bir xizmat turini ishlab chiqarish uchun joriy xarajatlarini va uni amalga oshirish xarajatlarini naqd shaklda aks ettiradi. Buxgalteriya hisobi standartlariga muvofiq tannarx narxiga quyidagilar kiradi: "ishlab chiqarish tannarxi, taqsimlanmagan doimiy qo'shimcha xarajatlar va ortiqcha ishlab chiqarish xarajatlari". O'z navbatida, xizmatlarning ishlab chiqarish tannarxi quyidagilarni o'z ichiga olishi kerak: "to'g'ridan-to'g'ri moddiy xarajatlar, to'g'ridan-to'g'ri ish haqi xarajatlari, boshqa to'g'ridan-to'g'ri xarajatlar, o'zgaruvchan qo'shimcha xarajatlar va doimiy taqsimlangan qo'shimcha xarajatlar". Barcha ro'yxatdagi xarajatlar to'g'ri hisoblanishi kerak.
Ta'kidlash joizki, korxonalarning samarali ishlashini ta'minlash uchun, avvalo, zamonaviy texnologiyalarni joriy etish orqali ularning xarajatlarini aniq kamaytirishga alohida e'tibor qaratish lozim. Shu bilan birga, kommunal xizmatlar va energiya resurslari narxlarining doimiy o'sishini hisobga olish kerak, chunki aynan shu omillar mehmonxonalar xizmatlari narxining pasayishiga xalaqit beradi.