134
asboblari, prujinalar, uy-rо‘zg‘or buyumlari, kislota va oziq-ovqat ishlab chiqarish
sanoati uskunalari detallari tayerlanadi.
Xrom-nikelli korroziyabardosh pо‘latlari (12X18N9T, 09X15N8YU)
kimeviy
mashinasozlikda, zanglamas pо‘latlarni gaz alangasi va elektr yeyi bilan
payvandlashda chok simi sifatida, neft va oziq-ovqat sanoatida, avtomobilsozlik va
qurilishda ishlatiladi.
Olovbardosh pо‘latlar yuqori xarorat ta’sirida
va yuqori xaroratli gazlar
muhitida bо‘ladigan detallar tayerlash uchun ishlatiladi. Alyuminiy,
xrom va
kremniy pо‘latni olovbardosh qiladi. Tarkibida 10...15 % bо‘lgan pо‘lat
900...950
0
S gacha, 15...20 % xrom bо‘lgan pо‘lat 1000
0
S gacha, 25...30 % xrom
bо‘lgan pо‘lat esa 1100
0
S gacha xaroratlarda olovbardosh bо‘ladi.
Issiqbardosh pо‘latlar yuqori xaroratda yuk ta’sirida bо‘ladigan detallar
tayerlash uchun ishlatiladi.
Issiqbardosh pо‘latlarning sanoatda eng kо‘p ishlatiladiganlari 4X9S2,
15XM, 12X1MF, 15X12VNMF, 4X14N14V2M va kо‘pgina
boshqa markali
pо‘latlardir. Ulardan turli qozonxona kо‘rilmalari, ichki yonuv dvigatellarining
klapanlari, turbina detallari kabi buyumlar tayerlanadi.
Savol va topshiriqlar:
1. Uglerodli pо‘latlar deb nimaga aytiladi?
2. Uglerodli pо‘latlar qanday turlanadi?
3. Uglerodli pо‘latlar qanday markalanadi?
4. Legirlovchi elementlardeb qanday elementlarga aytiladi?
5. Legirlangan pо‘latlar qanday markalanadi? Misollar keltiring.
6. Olovbardosh va isiqbardosh pо‘latlarning
tarkibiga qaysi legirlovchi
elementlar kiradi?
Do'stlaringiz bilan baham: 
