Mavzu: O‘simliklar fiziologiyasi fanining qisqacha rivojlanish tarixi

Ultrammaelelementlar

	Qon qurilishi jarayonlarining tarkibiy qismi, fotosintez, ichidagi oksidlanish jarayonlarini tezlashtiradi.
Marganets	U fotosintezni faollashtiradi, qon binosida qatnashadi, yuqori hosil beradi.
	Tish emalining tarkibiy qismi.
	O'simliklarning o'sishini tartibga soladi.

MAVZU: MODDALARNING MEMBRANA ORQALI TRANSPORTI

Hujayra biologiyasida membrana transporti biologik membranalar orqali ionlar va kichik molekulalarni o'tishini tartibga soluvchi mexanizmlar to'plamini anglatadi. Hujayraning ikki qavat fosfolipidlari orasida oqsillarning joylashuvi, hujayra orqali ba`zi moddalarni o'tkazuvchan boshqalarini o'tishiga esa to'sqinlik qiladi. Hujayra membranasi orqali moddalarning tashilishi, asosan, 3 turda boʻlishi mumkin:

1. 
   Passiv transport
   
2. 
   Aktiv transport
   
3. 
   Vezikular transport
   

Passiv transport. Oʻz navbatida osmos va diffuziya jarayonlarini qamrab oladi. Passiv transportda energiya talab etilmaydi, moddalar konsentratsiyasi yuqori tomonda konsentratsiyasi past tomonga qarab harakatlanadi.^[2] (konsentratsiya gradiyenti boʻylab). Osmos – bu membrana orqali erituvchi molekulalarining oʻtishi hisoblanadi. Diffuziya jarayoni esa oʻz navbatida yana ikkiga: oddiy (oson) hamda osonlashtirilgan turlarga boʻlinadi. Baʼzi yogʻda eruvchan (lipofil), zaryadsiz, kichik molekulalar membrana orqali konsentratsiya gradienti boʻylab harakatlanadi. Bunga oddiy diffuziyaning birinchi turi deyiladi. Suvda eruvchan moddalar va ionlar esa bifosfolipid qavatdan oʻtishi uchun maxsus yoʻllar yaʼni ion kanallarini talab qiladi, bu esa oddiy diffuziyaning ikkinchi turi hisoblanadi.^[3]
Voltaj darvozali ion kanali tuzilishi, aktiv hamda inaktiv holatlari

Ion kanallari turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

1. 
   sizib oʻtuvchi
   
2. 
   ligand darvozali
   
3. 
   voltaj darvozali
   
4. 
   mexanik darvozali
   
5. 
   termik darvozali
   

Diffuziyaning ikkinchi turi – osonlashgan diffuziya maxsus tashuvchi oqsillar orqali “tashib qoʻyish” mexanizmida boradi. Tashuvchi (carrier) oqsillar suvda eruvchan kichik molekularni oʻtkazadi. Ular juda selektiv boʻlib, molekulalarning faqat bir turini tashiydi. Tashiluvchi molekula bilan bogʻlangan tashuvchi oqsil konformatsiyasini oʻzgartirib molekulani qarama qarshi tomonga olib oʻtadi. (masalan, translokazalar).^[4]