Mavzu: O’zbek munshoati tarixi, uning an’analari

IX. Talabalar bilimini baholash

X. Uyga vasifa: O’rtog’ingiz yoki dugonangizning quyofasini yoxud tabiatni tasvirlab matn yozib kelish.
XI. Darsi hulosalash: biz bugungi noan’anaviy darsimizda tavsifiy matn ya’ni monologik nutq va uninng turlari, xususiyatlari, ko’rinishlari, so’z yasalish me’yorlari haqida ancha ma’lunotga ega bo’lbik.

FOYDALANGAN ADABIYOTLAR

1 ,,Ona tili va adabiyoti “ Abduroziq Rafiev, Nazira G’ulomova
,, Sharq” nashriyoti, Toshkent -2002 y.
2 ,,Ona tili “ (10-11 sinflar uchun darslik ) G’. Abdurahmonov ,
H. Rustamov Toshkent ,,O’qituvchi” 1995 y.
3 ,,Ish yuritish” N. Mahmudov , A. Madvaliev , N.Maxkamov ,
M.Aminov Toshkent - 1998 y.

30.Маvzu: Tavsifnoma, tavsiyanoma matnlari qismlari o’zaro bog’lanish yo’llari

Tashkiliy qism

a)Uqituvchi talabalar bilan salomlashadi
b)Dars xonasini kuzdan kechiradi , davomadni oladi

II Uyga vazifani so’rash

Uyga vazifa ogzaki ravishda suraladi, yani talabalar o’zlari izlanib topgan materiallarini gapirib berishadi.

III Fikrlashni jamlash ( o’tilgan mavzular bo’yicha aqliy

hujum )

8. 
   Munshiy bu….
   
9. 
   Telegrammaning asosiy zaruriy qismlarini sanab bering?
   
10. 
    Oilaviy sharoiti va oila a’zolari uzi haqida yoziladigan hujjat turi qaysi
    
11. 
    Ariza nima va u qanday yoziladi
    
12. 
    Shaxsiy hujjat turlarini sanab bering
    
13. 
    Tavsifi matnning leksik uslubiy belgilari nimalar
    

IV Yangi mavzu bayoni

Tavsifnima ma’lum bir shaxsning mehnati, ijtimoiy faoliyati uziga xos xislatlar va fazilatlarini aks ettiruvchi rasmiy hujjat sanaladi.

Ish qogozining bu muhim turi bilan uquvchilarni “ Sifat” suz turkumini urganish jarayonida tanishtirish maqsadga muvafiqdir.
Chunki bunday matnlarda sifatlar kup qullaniladi. O’quvchi sinfdoshi ( dusti) tanish – bilishining o’qish yoki mehnat faoliyatini , uning o’ziga hos hislat va fazilatlarini aks ettirar ekan hislatlardan tugri va urinli foydalanish malakalarini ham egallab boradi.
Sinfdoshiga yoki o’z teng qurlariga tavsifnima yozish uchun o’quvchi tavsiflanayotgan shaxs haqidagi ma’lumot ( ismi, otasuning ismi va familyasi , tugilgan yili, milati, sinfi, sinfda yoki maktabda bajaradigan jamoat topshirigi), uning uqish va ijtimoiy mehnat faoliyati , ishonchligi, ahloqiy xislatlari tashlitchiligi kabilarni bilishi shart.
Tavsifnoma matnini uzaro mantiqan boglangan uch tarkibiy qismga ajratish mumkin.

1. 
   Tavsiflanayotgan shaxs ( uquvchi ) ning uqish faoliyati ( uning maktabda urganadigan fanlarga munosabati uz bilimlarini oshorish, uzlashtirish darajasi uqishga ma’suliyati ) haqida ma’lumot beriladi
   
2. 
   Tavsiflanayotgan shaxsning ijtimoiy faoliyati ( xulq atvori; jamoat ishlarida ishtiroki; sinfdoshlariga murojaati; oiladagi hayoti; darsdan keying bush vaqtini qanday utkazishi va hokazalar) kursatiladi:
   
3. 
   Muallif ( uquvchi ) ning bayon qilganlaridan xulosasi. Tavsifnoma qanday maqsadda yoki nima uchu birilayotganligi kursatiladi . tavsifnomani zarur ma’lumotlar yigilgandan keyingina yozishga kirishsa buladi. Tavsiyanoma ham tavsifnoma singari uquvchilar nutqini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Tavsiyanomalar ayrim jihatlari bilan tavsifnomalarga uxshaydi. Ulafrning har ikkalasida ham shaxsning xususiyatlari: qiziqishi, layoqati, fikrlay olish darajasi, ishchanligi, uz ustida mustaqil ishlay olishi kabilar uz ifodasini topadi. Ammo tavsiyanomoda shaxsning xususiyatlari tugrisida fikr yuritish bilan bir qatorda uning ma’lum bir vazifasini uddalashda ishonch bildiriladi va tavsiya etiladi . Tavsiyanomada biror shaxsni ma’lum lavozimda yoki ijtimoiy , siyosiy tashkilarga a’zo bulishi uchun tavsiya etuvch rasmiy hujjat . Tavsiyanoma bilan tavsifnoma orasidagi asosiy farq shundaki tavsifnomalarda shaxsning barcha ijobiy salbiy xusuaiyatlari qayt qilinadi. Tavsiyanomalarda esa uning ijobiy xususiyatlari kursatishi bilan birga , keyinchalik uning zimmasiga yuklatiladigan vazifani bajara olishiga ishonch bildiradi va tavsiya etiladi. Turli mukofotlarga taqjdim etish ham tavsiyanoma tamoyiliga buladi.Tavsiyanomaning asosiy zaruriy qismlari
   

1. 
   Hujjatning nomi
   
2. 
   Matn
   
3. 
   Tavsiyanoma beruvchi shaxsning liavozimi ismi familyasi
   
4. 
   Imzo
   
5. 
   Sana
   

V Mustaqil ishlash . Yangi mavzuga doir savol beriladi . O’quv-
chilarga, guruhlarga topshiriq beriladi va bajaradilar .

1. 
   Tavsifnoma nima maqsadda tuziladi.
   
2. 
   Tavsifnoma tuzishda qaysi so’z turkumlaridan foydalaniladi.
   
3. 
   Tavsifnoma matnini o’zaro mantiqan foydalangan nechta tarkibiy qismga ajratish mumkin.
   
4. 
   Tavsiyanoma qaysi jihatlari bilan tavsiyanomaga o’xshaydi
   
5. 
   Tavsiyanoma nima maqsadda tuziladi.