Mavzu: Pushti Kishmish, Kishmish Vir. Reja: I kirish II asosiy qism

Mavzu: Pushti Kishmish, Kishmish Vir .

Reja:
I Kirish
II Asosiy qism
1. Pushti Kishmish, Kishmish Vir
2. Uzum ekish: butalar uchun g'amxo'rlik.
3. Ilm-fan taraqiyoti yo’lida uzum navlarini yaratish.
4. O’zbekistonda uzumchilikning ahamiyati va zamonaviy
In-vitro usulida ko’paytish istiqbollari.
5. Uzum saqlanadigan omborlarni mavsumga tayyorlash va
ularga mahsulotni joylash.
III Xulosa
IV Foydalanilgan adabiyotlar


Kirish
O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgach, amalga oshirilayotgan agrar siyosat, birinchi chaqiriq respublika Oliy Majlisining XI va XII sessiyalarida qabul qilingan «Yer Kodeksi», «Qishloq xo‘jaligi kooperativi (shirkat xo‘jaligi) tog‘risida», «Fermer xo‘jaligi to‘g‘risida», «Dehqon xo‘jaligi to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunlari va hukumat qarorlari qishloq xo‘jaligida tub islohotlarni amalga oshirish, bu jarayonda jamoat hamda mulkchilikning turli shakllaridan foydalanish asosida aholining oziq-ovqat mahsulotlariga, sanoatni xom ashyoga bo‘lgan talabini qondirishga qaratilgan. Sho‘rolar tizimining parchalanib, ittifoqdosh respublikalarning mustaqil davlat sifatida ajralib chiqishi, yaxlit hududning bo‘linib ketishi, umumiy siyosiy va iqtisodiy munosabatlarning
keskin kamayishiga olib keldi. Bunday o‘zgarishlar qishloq xo‘jaligi,
xususan bog‘dorchilik va uzumchilik sohalariga ham o‘z ta’sirini
ko‘rsatdi.
O‘zbekiston Respublikasining mulkchilikning turli shakllariga asoslangan bozor iqtisodiyotiga o‘tish, qishloq xo‘jaligining turli sohalarini boshqarish tamoyillariga, jumladan uzumchilik bilan shug‘ullanuvchi xo‘jaliklar va uzumni qayta ishlash korxonalarining tashkiliy-iqtisodiy tarkibi hamda davlat bilan o‘zaro munosabatlarida jiddiy o‘zgarishlar kiritishni talab etadi. Bu esa, o‘z navbatida
o‘rta maxsus va oliy o‘quv yurtlarida uzumchilik bo‘yicha yetuk mutaxassislar tayyorlash jarayoniga zarur o‘zgarishlar kiritishni taqozo etadi. O‘zbek tilida chop etilgan «O‘zbekiston uzumchiligi» (A.A.Ribakov, S.A.Ostrouxova, V.I.Gorbach, M.G.Seytlin, T.T. Tursunov T., «O‘qituvchi» nashriѐti, 1969) hamda rus tilida nashr qilingan «Vinogradarstvo» (A.A.Ribakov, S.A.Ostro-uxova T., «Mehnat» nashriyoti», 1988) kabi o‘quv qo‘llanmalari chiqqaniga ko‘p yillar bo‘lib,
ularda uzumchilikning fan va soha sifatidagi, xalq xo‘jaligidagi
ahamiyati sobiq tuzumga xos yaxlit bir mazmunda bayon etilgan.
Respublikamiz qishloq xo‘jaligida amalga oshirilayotgan tub islohotlar jarayonida Markaziy Osiyo, xususan O‘zbekiston Respublikasi xalq xo‘jaligida katta ahamiyatga molik uzumchilikka oid ushbu o‘quv qo‘llanmaga bo‘lgan ehtiyoj sezildi. Bundan ko‘zlangan maqsad hozirgi davr uzumchiligining ahvoli, muammolari, shuningdek, tok o‘simligining biologiyasi, tashqi muhit bilan uzviy bog‘liqligi, ko‘paytirish hamda parvarish qilishning ilg‘or texnologiyasi, qisman seleksiyasi va ampelografiyasini bayon etish va shular orqali talabalarning aniq
maqsadga qaratilgan bilimlarini mustahkamlashdir. Ushbu darslikning tegishli qismlarida bayon etilgan materiallar talabalarning bo‘lajak mutaxassis sifatida zarur bilim bilan qurollantiribgina qolmay, ularning yangicha sharoit mavjud bo‘lgan
murakkab vazifalar hamda muammolarni yechishlariga yordam beradi,
degan umiddamiz. Hozirgi O‘zbekiston Respublikasi sharoitida uzumchilikni rivojlantirishning asosiy vazifalari sohani boshqarishning turli
shakllaridan qat’iy nazar, uning yuqori rentabelligi va daromadligini ta’minlashga qaratilgan samarali tashkiliy-iqtisodiy mexanizmini yaratish, uni boshqa-rish, shuningdek, ishlab chiqarish, ilmiy tadqiqot ishlari tizimini takomillashtirish, yangicha sharoitda ishlashga qodir malakali kadrlarni tayyorlash kabilardan iborat. Bularning hal etilishi esa mazkur sohaning maromiy ishlashini
ta’minlash, uning yanada rivojlanishi uchun qulay sharoitlar va imkoniyatlar yaratilishiga imkon beradi Hozirda va kelajakda uzumchilikni yanada rivojlantirishda davlat ahamiyatiga molik dastur ishlab chiqish, «Bog‘-dorchilik va
uzumchilik to‘g‘risidagi» O‘zbekiston Respublikasining Qonunini yaratish eng dolzarb masalalardan biridir. Bularda, albatta, yo‘qolib ketgan va kamayib borayotgan eng sarxil navlarni tiklash, sermahsul, a’lo sifatli, sovuqqa, kasallik va zararkunandalarga chidamli yangi navlarni yaratish va ishlab chiqarishga tadbiq etish, shuningdek, tok o‘simligini ko‘paytirish, uni parvarish qilishning yangi zamonaviy usullarini ishlab chiqish va takomillashtirish, ekologik muhitni
muhofaza qilish, ekologik toza mahsulot yetishtirish kabi masalalar
o‘z ifodasini topmog‘i lozim. Respublika qishloq xo‘jaligidagi islohotlar jarayonida, mulkchilik sinfi shakllanayotgan hozirgi davrda yuqorida qayd etilgan
qonunlar va boshqa hukumat qarorlari xo‘jaliklarda, shuningdek, oilaviy pudrat, ijara asosida uzumchilikni rivojlantirishni izchil amalga oshirish uchun keng imkoniyatlar yaratib beradi. Bu borada malakali mutaxassis - kadrlarning o‘rni alohida ahamiyat kasb etadi. Modomiki shunday ekan, uzumchilikni rivojlantirishning strategiyasi va taktikasini belgilab beruvchi direktiv hujjatlarni
ishlab chiqish bilan birga sohaning ishlab chiqarish, moddiy-texnika,
ilmiy bazasini kuchaytirish va malakali kadrlarni tayyorlash hozirgi
kunning eng dolzarb masalalaridan hisoblanadi. Bularni hal etish
bilan birga dunyo bo‘yicha katta ahamiyat berilayotgan uzumning
serhosil, kasallik va zararkunandalarga, tabiiy noqulay sharoitlarga
chidamli navlarini yaratish, tokzorlarni yangi tipdagi navlar bilan to‘ldirish, zamonaviy ilg‘or agrotexnika usullarini joriy qilish, pirovardida kasallik va zararkunandalarga qarshi zararli kimyoviy moddalar va mineral o‘g‘itlarni kamroq ishlatib tabiatni asrash, ekologik toza mahsulotlarni yetishtirish, inson salomatligini muhofaza qilish kabi vazifalar uzumchilik oldida turgan va yechimini kutayotgan eng muhim ishlardir.
Halqaro uzumchilik va vinochilik tashkiloti (HUVT) ma’lumotlariga ko‘ra, dunyoda tokzorlar maydoni 9,5—10,0 mln. gektar darajasida barqarorlashdi va uzum ishlab chiqarish barqaror o‘sib, so‘nggi yillarda yiliga 60-70 mln. Tonnani tashkil etmoqda.
Dunyoda ishlab chiqarilayotgan uzumning umumiy miqdoridan 80-90% vino, sharbat va boshqa mahsulotlarga ishlov berish uchun ishlatiladi, 10% gacha uzum yangi iste’mol qilinadi va 5-6% quritish uchun ishlatiladi.