Mavzu: Qadriyatlar falsafasi (aksiologyia) Reja

etmaydi, u odamlarning jamiyatdagi mavqeiga va ular hal qilayotgan vazifalarga bog‘liq 
bo‘ladi. Masalan, shaxsiy avtomobil harakatlanish vositasi, qo‘shimcha pul topish vositasi yoki 
shaxsning mavqeidan dalolat beruvchi buyum bo‘lishi mumkin. So‘nggi zikr etilgan holda avtomobil 
uning egasi boshqa odamlar ko‘z o‘ngida muayyan nufuz kasb etishi uchun imkoniyat yaratuvchi 
egalik ob’ekti sifatida muhimdir. Ko‘rsatilgan holatlarning barchasida ayni bir predmet turli ehtiyojlar 
bilan bog‘liq. 
Qadriyatlar o‘z tabiatiga ko‘ra ob’ektivdir. Sub’et mavjud bo‘lmagan joyda qadriyat to‘g‘risida 
so‘z yuritish behuda ish ekanligi yuqorida qayd etilgan. Qadriyat insonga, uning tuyg‘ulari, mayllari, 
emotsiyalariga bog‘liq bo‘ladi, ya’ni qandaydir sub’ektiv narsa yoki hodisa sifatida qaraladi. Bundan 
tashqari, individning buyumga bo‘lgan qiziqishi yo‘qolgani, buyum uning ehtiyojlarini qondirmay 
qo‘ygani zahoti individ uchun buyum o‘zining qadriyat sifatidagi ahamiyatini yo‘qotadi. Boshqacha 
aytganda, sub’ekt bilan bog‘liq bo‘lmagan holda, uning ehtiyojlari, mayllari, manfaatlari bilan 
buyumning ishtirokisiz qadriyat mavjud bo‘lishi mumkin emas. 
Qadriyat nazariyasining shakllanish tarixi 
Qadriyatlar nazariyasi falsafiy bilimlarning ilmiy tizimi sifatida XIX asrning ikkinchi yarmida 
Vilgelm Vindelband, Rudolf Lotse, German Kogen, Genrix Rikkert kabi nemis faylasuflarining 
asarlarida shakllana boshladi. Ayni shu davrda R. Lotse va G.Kogen ob’ekt ma’nosidagi qadriyat 
tushunchasiga ilk bor falsafiy ta’rif berdi. XX asrning boshida fransuz faylasufi P.Lapi qadriyatlar 
nazariyasini ifodalash uchun «aksiologiya» (yunon. axios - qadriyat, logos – fan, ta’limot) atamasini 
muomalaga 
kiritdi. 
Keyinchalik 
aksiologiya 
muammolari 
fenomenologiya, 
germenevtika, 
ekzistensializm va boshqa falsafiy yo‘nalishlarning vakillari tomonidan tadqiq etildi.