Мавзу: Ўсимликларнинг минерал озиқланиши

Ўғитлар минерал ва органик ўғитларга ажратилади. Минерал ўғитларга азотли, фосфорли, калийли ва микроўғитлар, органик ўғитларга маҳаллий ўғитлар(гўнг, парранда ахлати, ипак қурти чиқиндиси ва ғумбаклари), торф, кўкат ўғитлар, бактериал ўғитлар киради.

• Ўғитлар минерал ва органик ўғитларга ажратилади. Минерал ўғитларга азотли, фосфорли, калийли ва микроўғитлар, органик ўғитларга маҳаллий ўғитлар(гўнг, парранда ахлати, ипак қурти чиқиндиси ва ғумбаклари), торф, кўкат ўғитлар, бактериал ўғитлар киради.

Азотли ўғитлар тўрт гуруҳга: 1) нитратли; 2) аммонийли; 3) аммонийли-нитратли; 4) мочевиналарга ажратилади. Азотли ўғитлар тез эрувчан бўлганлиги учун тупроқда ўз таъсирини узоқ сақламайди ва шу сабабли кўп тўпланмайди. Бундан ташқари уларнинг маълум миқдори тупроқдаги микроорганизмлар таъсирида молекуляр азотга айланиб, ҳавога учиб кетади.

• Азотли ўғитлар тўрт гуруҳга: 1) нитратли; 2) аммонийли; 3) аммонийли-нитратли; 4) мочевиналарга ажратилади. Азотли ўғитлар тез эрувчан бўлганлиги учун тупроқда ўз таъсирини узоқ сақламайди ва шу сабабли кўп тўпланмайди. Бундан ташқари уларнинг маълум миқдори тупроқдаги микроорганизмлар таъсирида молекуляр азотга айланиб, ҳавога учиб кетади.

Фосфорли ўғитлар уч гуруҳга: 1) эрийдиган; 2)сувда эримайдиган, кучсиз кислоталарда эрийдиган; 3)сувда эримайдиган ва кучсиз кислоталарда ҳам ёмон эрийдиганларга бўлинади. Энг кўп ишлатиладиган гуруҳи эрийдиган оддий Ca(H2PO4)2 ва қўш Ca2(H2HO4)2.H2O суперфосфатлар бўлиб, уларнинг таркибидаги фосфор кам ҳаракатчанлиги учун тупроқда тўпланади, таъсир кучини 2-3 йилгача сақлаши мумкин. Фосфорнинг сувда эримайдиган, кучсиз кислоталарда эрийдиган гуруҳига преципитат (фосфор кислотанинг қўш кальцийли тузи) ва бошқалар киради. Преципитат таркибида ўсимликлар ўзлаштирадиган фосфор 25-38%ни ташкил этади.

• Фосфорли ўғитлар уч гуруҳга: 1) эрийдиган; 2)сувда эримайдиган, кучсиз кислоталарда эрийдиган; 3)сувда эримайдиган ва кучсиз кислоталарда ҳам ёмон эрийдиганларга бўлинади. Энг кўп ишлатиладиган гуруҳи эрийдиган оддий Ca(H2PO4)2 ва қўш Ca2(H2HO4)2.H2O суперфосфатлар бўлиб, уларнинг таркибидаги фосфор кам ҳаракатчанлиги учун тупроқда тўпланади, таъсир кучини 2-3 йилгача сақлаши мумкин. Фосфорнинг сувда эримайдиган, кучсиз кислоталарда эрийдиган гуруҳига преципитат (фосфор кислотанинг қўш кальцийли тузи) ва бошқалар киради. Преципитат таркибида ўсимликлар ўзлаштирадиган фосфор 25-38%ни ташкил этади.