Maxsus pedagogika

Savol va topshiriqlar
1. Ekologik ta’lim-tarbiya haqida gapirib bering.
2. Ekologik ta’lim-tarbiya qanday ahamiyatga ega?
3. Ekologik tarbiyaning zarurligini asoslab bering.
164

---

Ijtimoiy tarbiya
Y ordam chi m aktab o ‘quvchilarida oligofrenopedagogning pedagogik 
faoliyati ta ’sirida axloqiy his-tuyg‘ular faol rivojlanadi. Bu tuyg‘ular 
chuqurroq va ongliroq bo ‘lib, ulam ing barqarorligi va ta ’sirchanligi oshadi. 
Kishilar m ehnatining ijtimoiy aham iyati haqidagi, m ehnatkashlarning 
yuksak m a’naviy fazilatlari haqidagi o ‘quvchilar bilimlari kattalarga hurm at 
tu y g ‘u s in i s h a k lla n tiris h n in g aso si b o 'la d i. B u tu y g ‘u a q li zaif 
o'quvchilam ing kattalarga hurm at va odob bilan munosabatda bo‘lishlarida, 
yordam bera olish va yordam berishga tayyor turishda, e ’tibor va g‘am xo‘rlik 
ko ‘rsatishda, kattalar m ehnatiga hu rm at bilan m unosabatda b o ‘Iishida 
n am o y o n b o ‘ladi. Y ordam ch i m ak tab o ‘quvchilarin ing o ta -o n a la ri 
o'ynaydigan ijtimoiy roli va m ehnati haqidagi tasaw urlari, ulam ing shaxsiy 
fazilatlariga b aho berishlari ana shu tuyg‘u!arning ruhiy va jism oniy 
h o latlarig a sezgirroq qaray bo sh lay d ilar, b o lala rn in g o ta -o n a la rig a
yordam lari xilma-xil tus olib boradi. Y ordam chi m aktab o ‘quvchilarining 
axloqiy his-tuyg‘ulari keng ijtimoiy yo‘nalishda bo'ladi.
Aqli z a if o ‘q u v c h ila r sh ax sin in g m a ’naviy va axloqiy jih a td a n
shakllanishida um um insoniy tarbiyaning m uhim tarkibiy qism laridan biri 
ijtimoiy tarbiyadir.
Tarbiya bolalarning bir-birlariga, kattalarga b o ‘lgan m unosabatlarini, 
o ‘yin, faoliyatlar xarakterini, m azm unini, m ehnatga, butun jam iyatga 
m unosabatlarini yo‘lga soladi. Bu tarbiyaning m aqsadi va m azm uni — 
M ustaqil 0 ‘zbekiston Respublikasining iqtisodiy, siyosiy tuzilishi bilan 
belgilanadi.
P re zid e n tim iz L A .K arim ov s o g io m avlo d n i tarb iyalash tarixiy 
zaruriyat va ijtimoiy burchim iz ekanligini quyidagicha ifodalagan edilar: 
«Biz sog‘lom avlodni tarbiyalab, voyaga yetkazishimiz kerak. Sog'lom
kishi deganda faqat jism oniy sog‘lomlikni emas, balki sharqona axloq- 
o d o b va u m u m b a s h a riy g ‘o y a la r ru h id a k a m o l to p g a n in s o n n i 
tushunam iz» .1
H ar bir jam iyatning gullab-yashnashi, rivojlanishi va taraqqiy etishi 
shaxs ehtiyojiga muvofiq m oddiy-m a’naviy boyliklami bosqichm a-bosqich 
yaratishlikdir. Tarbiya natijasida yashab o ‘tgan ajdodlarim izning aql- 
zakovati bilan yaratilgan kelgusi avlodga m eros b o ‘lib qolgan m oddiy, 
m a ’naviy va m adaniy boyliklarga vorisligi daxldorligi ta ’m inlanadi. 
Y angidan tug‘ilib, o ‘sib, ulg‘ayib kelayotgan avlod o ‘tm ish tajribalarini 
o ‘zlashtirib oladi, boyitadi, murakkablashtiradi va yanada mustahkamlaydi.