Metodologiyasi

1 Karimov I .A. Yuksak ma’naviyat — yengilmas kuch. — Т.: «Ma’naviyat», 
2008. 42-43-bb.
2 Sulaymonova F. Sharq va G ‘arb. — Т.: 0 ‘zbekiston. 1997. 238-b.

---

Xorazmiy [Abu Rayhon Beruniy-Z.I.] o‘zining munosib izdosh- 
lariga ega bo'lmadi»1.
Boshqa bir mualiif esa Beruniy asarlarining ilmiy natijalari- 
dan turli davrlarda yetarli daraja foydalanilmaganligi haqida afsus 
bilan ko‘rsatib o‘tadi: «Afsuski, zamondoshlari Beruniy tom o­
nidan amalga oshirilgan ilmiy mehnatning qiymatini va ilmiy 
ahamiyatini anglamadilar, «Hindiston» asari va unda keltirilgan 
ma’lumotlardan foydalanishga arab va fors mualliflarining asar- 
larida yetarli darajada e’tibor berilmadi»2.
Garchi, Beruniyning tarix, etnografiya, ijtimoiy tafakkur ka­
bi fanning bir qator sohalari haqida ilmiy asarlar yaratganligi 
ko‘pgina mualliflar tomonidan e’tirof etilgan bo‘lsada, uning ay­
nan bugungi kundagi tarix fanining nazariy masalalarida asosiy 
o‘rin tutuvchi bir qator tushunchalarning sharqona so‘zlar bilan 
tushuntirib ketganligi manbaviy tahlil masalalaridan chetda qol- 
gan, zamonaviy tarix fanining metodologiyasiga oid nazariy qa- 
rashlar va falsafiy yondashuvlarning ilgari surilishida Beruniyning 
ta’kidlari keltirib o‘tilmaydi. Bu borada olima F. Sulaymonova- 
ning Beruniy va uning asarlariga nisbatan Yevropadagi muno- 
sabatning kech paydo bo‘lganligini ta’kidlash bilan birga XIX asr 
rus olimi V.R. Rozenning Beruniyning tarixiy asarlariga bergan 
yuqori bahosini keltirib o‘tish o‘rinlidir: «... uning fikrlari hay- 
ratomuz keng, bir so‘z bilan aytganda, unda zamonaviy tushun- 
chamizdagi haqiqiy ilm bor»3.
1 Гринин Jl.E. Теория, методология и философия истории: очерки 
развития исторической мысли от древности до середины XIX века.