Microsoft Word Buhgalter doc

Тузатиш 
ёзувлари 
Моддалар 
Она 
компания 
баланси 
Қизалоқ 
компания 
баланси 
дебет 
кредит 
Консоли-
даллашган
баланс 
Касса 
Узоқ муддатли 
молиявий қўйилма
Бошқа активлар 
25 000 
75 000 
760 000 
25 000 
60 000 
75 000 
50 000 
820 000 
Жами: 
860 000 
85 000 
870 000 
Кредитлар 
Оддий акциялар 
Реинвестиция 
қилинган фойда 
60 000 
600 000 
200 000 
10 000 
55 000 
20 000 
55 000 
20 000 
70 
000 
600 000 
200 000 
Жами: 
860 000 
85 000 
75 000 
75 000 
870 000 
Консолидаллашган балансни тайёрлашда қизалоқ компанияга қўйилган инвестиция 
ҳисобга олинмайди. Бу муомала “Тузатиш ёзувлари” деган катакда кўрсатилган. 

---

Тузатиш ёзувлари консолидаллашган баланс тузишда активлар ва акционер 
капитали суммасини кўрсатишда иккиламчи ҳисобни бартараф қилади. 
Консолидаллашган балансда акционер капитали она фирмасининг акционер капиталига 
тенг. 
Қизалоқ компанияга қўйилган инвестицияларни тушириб қолдириб қизалоқ 
фирманинг акционер капитали ҳажмига тузатиш киритилгандан сўнг консолидаллашган 
баланс қуйидагича бўлади. 
Консолидаллашган баланс 
Касса 50 
000 
Кредиторлар 70 
000 
Бошқа активлар 820 
000 Оддий акциялар 600 
000 
Реинвестиция қилинган фойда 200 
000 
Жами активлар 870 
000 Жами пассивлар 870 
000 

---

9.6. КОРХОНА СИФАТ КЎРСАТКИЧЛАРИНИНГ ТАҲЛИЛИ 
Балансга асосан корхонанинг тўлов қобилияти ва бошқа бир қанча сифат 
кўрсаткичларини ҳисоблаб таҳлил қилиш мумкин. 
Баланс маълумотларига асосан корхонананнг тўлов қобилияти қуйидагича 
аниқланади. 
Пул маблағлари 
Кохонанинг мутлоқ тўлов 
қобилияти 
= 
Корхонанинг қисқа муддатли мажбуриятлари 
Бу кўрсаткич 0.2 ёки 20% дан кам бўлмаслиги керак. Шу йил билан ҳисоблаб 
чиқилган коэффициент корхонанинг қисқа муддатли қарз мажбуриятларини қанчаси 
зудлик билан қайтарилишини кўрсатади. 
Баланс маълумотлари бўйича корхонанинг соф айланма маблағлари ёки капиталини 
аниқлаб олиш унинг истиқболдаги ривожланишини таърифлайди. 
Соф айланма 
маблағлар ёки 
капитал 
= 
Айланма 
активлар 
_ 
Қисқа муддатли 
мажбуриятлар 
Соф айланма маблағлар ёки капитал ҳажми корхона томонидан ўз қарзини 
тўлагандан сўнг унинг потенциал ривожланиш қобилиятини таърифлайди. 
Соф айланма маблағлар ёки капиталининг коэффициенти қуйидагича топилади: 
Материал ишлаб чиқариш заҳиралари 
Соф айланма капитали 
коэффициенти 
= 
Соф айланма капитали 
Бу коэффициент бир сўмлик соф айланма капиталига неча пуллик ҳали ишлаб 
чиқаришга сарфланмаган материал заҳиралари тўғри келишини таърифлайди. Бундай 
маълумотларга асосан корхона менеджерлари корхона ҳолатини ривожлантириш бўйича 
тегишли қарорларни қабул қилишади. 
Баланс маълумотларидан фойдаланиладиган ташқи қизиқувчилар учун корхона 
капиталининг структуравий кўрсаткичлари (ёки тўлов қобилияти, молиявий 
барқарорлиги) муҳим аҳамиятга эга. 
Капиталнинг структуравий кўрсаткичлари корхонага узоқ муддатли қўйилмалар 
қўйган инвесторлар ва кредиторларнинг мафаатларини ҳимоя қилиш даражасини 
таърифлайди. Улар корхонанинг узоқ муддатли қарзларини тўлаш қобилиятини акс 
эттиради. 

---

Мулк коэфициенти (ёки хусусий капитални концентрациялаш коэффициенти 
қуйидагича топилади: 
ХК (Хусусий капитал) 
МК = 
Активларнинг ўртача йиллик қиймати 
Бу коэффициент бир йилликка тенг ёки унлан ортиқ бўлиши мумкин. У корхона 
эгаларининг корхонага қўйилган маблағларни умумий суммасидаги улушини кўрсатади. 
Корхона эгаларининг улуши қанчалик кўп бўлса, шунчалик корхона молиявий барқарор, 
иқтисодий мустаҳкам бўлади ва ташқи кредиторларга қарам бўлмайди. 
Корхонанинг молиявий қарашли (Кмқ) коэффициенти қуйидагича аниқланади: 
Қарз капитали (Қк) 
Кмқ = 
Хусусий капитал (Хк)
Ушбу коэффициент 0,5 дан кам бўлиши, лекин 1 дан ошмаслиги керак. Бу 
корхонанинг ташқи қарз берувчилардан молиявий қарамлигини таърифлайди ва унинг 
ўсиш динамикасини корхонани молиялаштиришда қарзга олинган маблағлар улушини 
кўпайиб бораётганини кўрсатади. 
Молиявий ҳисоботнинг 2 - шакли «Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот» 
тузиш тартиби, унинг олдига қўйиладиган талаблар 12 - бобнинг 8 - параграфида батафсил 
келтирилган. 

---