Microsoft Word isajon sulton ozod ziyouz com doc

Узумзорлар эгаси 
 
...Ҳеч ортингизга назар ташлаганмисиз? 
Тунлари бехос уйғониб, атрофга қулоқ солганмисиз? Тун пардаси 
остида осойишталик ҳукм сураётганига ишонч ҳосил қилгач, 
кўнглингиз барибир ўрнига тушмай, елкангизга тўнингизни ташлаб 
ҳовлига ҳам чиққандирсиз?
Ойнинг оқиш нурлари дарахтларни, қорайинқираб кўринаётган 
баргларинию меваларини оқиш ёғдуга кўмиб, оҳиста эланади. Тупроқ 
илиқ ва майин, ёғдуланаётгандай кўринади. Осмонда ой тўлибди. 
Шарпангизни сезган қайсидир бир қуш безовталаниб потирлаб дарахт 
шохидан учади. Шунда “бу қушни ҳам безовта қилдим”, деган ўй 
14
Тилак Жўрадан 

---

Исажон Султон. Озод (роман) 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
47
дилингизга келгандир? Майин шабада юзингизни силайди. Илғар-
илғанмас тун бағрида ҳаёт мудрамаётганини, бир қанча жонзотлар 
нималар биландир машғуллигини ҳам пайқайсиз. Неча-неча 
йилларингизни бағрида ўтказганингиз эски уй сокин ва жим 
мудрайди, бўғотларига, сувоқларига термиласиз, ҳовли адоғида 
отангиздан қолган бир уй-бир даҳлизли иморат ҳам мудроқ остида. Бу 
томонидаги сиз қурган уй баландроқ, бақувватроқ... отангизнинг уйи 
эса анча чўкиб қолибди. Ота ва она ана шу уйда яшаб дунёдан 
ўтдилар... Битта сиз бедор, битта сиз шарпа каби ҳовлини 
кезмоқдасиз. 
Шунда... ўтмишингизнинг овозларини ҳам эшита бошлайсизми? 
Кўп йиллик яшаб ўтилган умрингизнинг сўқмоқлари, қоялари, ўнгиру 
жарлари... воқеалар уларнинг бағрида ўсган буталар каби униб 
чиқаётганини, шамоллар каби етилиб эсаётганини кўра бошлайсиз. 
Кейин умрингизни ўйлайсиз, ахир, умр мана шу гўша устидан еллар 
каби эсиб ўтибди. Сиз ҳам дунёнинг устидан шамол каби елиб ўтиб 
кетибсиз.
Ишонинг, қирқ деган остонадан ҳатлаб ўтган кишининг тунлари 
шундай бўлмасдан иложи йўқ. Қирқ – ғалати ёш. Қирққача тобора 
кучга тўлиб борасиз, вужудда арслон шиддати жўш уради, 
қадамларингиздан ўт чақнайди, ботинингизда бузғунчи бир қудрат 
пинҳон эканини билиб турасиз, ҳамма нарса осон, ҳамма нарса 
қўлингиздан келади, ҳамма нарса қаршингизда эгилиб бўйсунади, 
гапингизга қулоқ солади, солмаса мажбурлайсиз, ўзингиз эгиб 
оласиз... қирқдан кейин эса, туйқусдан... арслон қувватининг озая 
бошлаганини ҳис қиласиз. 
Ой нурлари остида эса жим кезинади, бир арслон! 
Ёғду орасидан қандай чиқиб келишини кўряпсизми? У ҳануз 
баҳайбат, ҳануз қувватга тўла, бироқ шиддати қани? Кучга тўла 
пайдор панжалари тупроқда энли, чуқур излар қолдирмоқда, ёллари 
силкинмоқда, бўйнида, биқинида чандиқлари бор... у баҳайбат, сокин-
осойишта қадам ташлаб келиб, шундоққина ёнингизга чўкади. Ёлини 
силанг уни. Куч-қудрат тимсоли бўлмиш бу арслоннинг ёши ҳам сиз 
билан тенг! Истаган жонзотни кучли панжалари билан тилка-пора 
қилиб ташлагувчи бу жонзот ҳам сиз каби бедор кезмоқда.

---

Исажон Султон. Озод (роман) 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
48
Бир маҳаллар у ҳам сиз каби бола эди. Мурғаклигингизда, ой 
нурлари уйқудаги тупроқ узра эланганида, нур капалагига айланиб 
қошингизга учиб келарди, у билан қувнаб ўйнар эдингиз. Илиқ 
қумлоқларда сизга қўшилиб қум сочарди, улғайганингизда, балоғат 
тўлқинлари вужудингизни жимирлатиб оқа бошлаганида, у ҳам сиз 
билан бирга боғларни завқу шавққа чўмиб кезиб чопарди. 
Эй мана шу хонадоннинг арслони, нега бедорсиз?
Арслон жим кезинади. Гўё армону ғуссалар йўқ, гўё ҳамма нарса 
бадастур, 
саранжом... 
Дарахтлардан 
тунги 
қушлар 
самога 
кўтариладилар. Қанот қоқишларидан пайдо бўлган эпкинларда 
шохларнинг япроқлари, ерда ўсган гулу райҳонлар силкинишади. 
Уларнинг умри жуда қисқа, қуш умричалик ҳам эмас. Бепоён ястаниб 
ётган ҳаёт кенгликларида гоҳ-гоҳ чечак-чечак яшнаган ва сўлган 
қувончу шодликларга ўхшайди улар.
Ой ёғдуси яшаб ўтилган умрингизни ҳам ёритиб юбормаяптими? 
Безовталигингиз балки шундандир? Ой ёғдуси ёруғ ғуссага 
ўхшамайдими? У умрнинг шодлигу севинчлари билан бирга, қорайиб 
турган армон ва пушаймон жарликларини ҳам ёритмоқда. Афсус 
қоялари қоп-қорайиб кўкка бўй чўзиб турибди. У сиз билган 
табиатдан ўзга, ҳозир у ерларда шамол эсмайди. Ҳамма нарсани 
майин ёритувчи ёғду эланади, холос.
Баҳайбат арслон ҳам ойга, ҳам ортга боқади. Кўзларида инсоний 
маъно кўринмайди. Улкан бошини панжалари устига қўяди. У сизни 
танийди, сиз ҳам уни танийсиз. Сиздан фарқ қилиб, у хотиржам, 
сокин ва осойишта. Фақат, сиз нега қайғулисиз? 
Осмонни қора булутлар қатма-қат энлаб-бостириб кела бошлайди. 
Ҳали замон очиқ кенгликлардаги ойнинг юзини тўссаям ажабмас. 
Пайдар-пай шабада эсиб, қанотида илғанмас шивирларни олиб 
келади: