Microsoft Word +++Jinoyat huquqi Umum. Rustambayev 2006. doc

Jinoyatni sodir etishdan ixtiyoriy qaytish
, deb 
javobgarlikdan ozod qilishning shartlari 
Boshlangan jinoyatni 
oxiriga yetkazmaslik 
Jinoyatni oxiriga 
yetkazish 
mumkinligini 
anglash 
Qilmishda o’sha 
jinoyat tarkibining 
yo’qligi 
Jinoyatni o’z 
ixtiyori bilan 
to’xtatilganligi 
Ixtiyoriy 
qaytishning qat’i 
bo’lganligi 

---

212
subektiv belgilari, javobgarlikning huquqiy asosi shuningdek,, shaxsning 
ijtimoiy xavfliligi yo‘qoladi»
1
. 
N.F Kuznetsovaning fikriga ko‘ra shaxsni jinoiy javobgarlikka 
tortmaslikning asosi, jinoyat tarkibining yo‘qligi hisoblanadi. Jinoyat sodir 
etishdan ixtiyoriy qaytgan shaxsning harakatida uning xohishiga bog‘liq 
bo‘lmagan holda jinoyatga tayyorgarlik ko‘rish va suiqasd qilish, 
shuningdek,, tamom bo‘lgan jinoyatning belgilari mavjud bo‘lmaydi
2
.
Jinoyat kodeksining ikkinchi bo‘lim, oltinchi bobi (tamom 
bo‘lmagan jinoyatlar)ga jinoyat sodir etishdan ixtiyoriy qaytish haqidagi 
modda kiritilgan. V.F Karautsev qonundagi bunday holatni baholab, 
jinoyat sodir etishdan ixtiyoriy qaytish instituti amaliy jihatdan tamom 
bo‘lmagan jinoyatlarni baholashda katta ahamiyatga ega, deydi
3
. 
Ixtiyoriy qaytishning asosiy huquqiy o‘ziga xos tomoni jinoiy oqibat 
va javobgarlikning vujudga kelmasligidir.
Masalan, shaxs odam o‘ldirish jinoyatini sodir etish maqsadida o‘q 
otish qurolini tayyorlaydi, biroq odam o‘ldirish jinoyatini sodir etishdan 
o‘z xohishiga ko‘ra ixtiyoriy qaytadi va jinoyat qurolini yo‘qotadi. Bunda 
shaxs odam o‘ldirish yoki g‘ayriqonuniy ravishda qurol tayyorlaganligi 
uchun jinoiy javobgarlikka tortilmaydi. Shaxsning xohishi jinoyat qonuni 
bilan qo‘riqlanadigan ijtimoiy munosabatlarga zarar yetkazmaydi va 
shuning uchun ham u jinoiy javobgarlikka tortilmaydi. Shuning uchun ham 
Jinoyat kodeksi 26-moddasi 2-qismida jinoyat sodir etishdan ixtiyoriy 
qaytganlik uchun javobgarlik belgilanmasligi ko‘rsatilgan. 
Jinoyat sodir etishdan ixtiyoriy qaytilgan deb topish uchun: 
1) shaxsda jinoyatni oxiriga yetkazish imkoni borligi; 
2) jinoiy oqibat yuz berishini anglagan holda uning oldi olingan 
bo‘lishi kerak. 
Jinoyat sodir etishdan ixtiyoriy qaytish ikkita o‘ziga xos belgiga ega: