Microsoft Word Материал резина lotin

Rezinalarni qarishidan himoyalash. Kauchuk va rezinalarning 
eskirishidan butun massa bo‘yicha ketuvchi issiqlik (termik) jarayonidan farqli 
ravishda yorug‘lik ta’sirida kauchuk va rezinalarning sirtqi va usti qatlamlari 
eskiradi. 
Spektrlarni nurlari aktiv qatori quyidagicha ketma-ket joylashadi: 
-ultrabinafsha 
-binafsharang 
-yashil rang 
-sariq rang 
-qizil rang 
Yorug‘lik ta’sirida kauchuklarning eskirishi fotokimyoviy jarayondir, ya’ni 
kauchuk molekulasi kvant energiyasi yutadi, bunda yorug‘lik to‘lqin uzunligiga 
mos ravishda aktivlangan holatga o‘tadi. 
Kauchuk → kauchuk*→aktivligi. Bu holat turg‘un emas. 
-molekula energiyani yorug‘lik kvant ko‘rinishida beradi;
-energiya kimyoviy nurlanishga aylanib kislorod ta’sirida va buzilish 
reaksiyalarga sarf bo‘ladi. 
To‘lqin uzunligi qancha kam bo‘lsa, kvant energiyasi va molekula aktivligi 
shuncha ko‘p bo‘ladi. Yorug‘lik ta’siridan himoya qilish uchun stabilizatorlar 
qo‘llaniladi. 
Rezinaning ozon ta’sirida eskirishi. Ozon ta’sirida rezinaning eskirishi eng 
ko‘p tarqalgan aktiv turlaridan hisoblanadi. 
Ozon rezinaning faqatgina ustki qismiga ta’sir qiladi. Ozon kauchuklarning 
tarkibidagi qo‘shbog‘ bilan ta’sirlanib ozonidlar hosil qiladi, so‘ngra turg‘un 
holatga osongina o‘tadi 
Issiqlikdan rezinani eskirishdan saqlash uchun uning tarkibiga n-nitrofenol, 
n-nirozoamin moddalari qo‘shiladi, ular vulkanlanish jarayoni davomida 
makromolekular bilan reaksiyaga kirishib zanjirda ximoya xosil qiladi.

---

130 
Rezinani buyumlari deformatsiyalanish natijasida vulkanlanish to‘rida
charchash xosil bo‘ladi va polisulfid bog‘larni uzilishini tezlashtiradi va 
oksidlanish jarayonini tezlashishga olib keladi. Ularni oldini olish uchun aromatik 
diaminalardan foydalaniladi. 
 
TAYANCH SO‘Z VA IBORALAR 
Pod vulkanlash sekinlashtiruvchilari, protivostaritel, eskirish, turlari, ta’sir mexanizmi, 
antioksidant 
TAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR 
1. Podvulkanlash sekinlashtiruvchilarning qo‘llash maqsad va mohiyati. 
2. Sekinlashtiruvchilar turlari. 
3. Protivostaritellarning qo‘llashdan maqsad va mohiyati. 
4. Protivostoritellarning qayday sharoitda qo‘llaniladi. 
5. protivostaritellarning ta’sir etish mexanizmi. 
6. Protivostaritellarning turlari