Microsoft Word Меҳнат лотинда о м doc O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi

2- 
§. Mehnat nizolarining korxonalarda ko‘rib chiqilishi 

Myehnat nizolari komissiyasi korxona, muassasa va tashkilotlarda

yuz bergan mehnat nizolarini ko‘rib chiqishi shart bo‘lgan boshlang‘ich
bosqichdir. Myehnat nizolari komissiyasi yakka mehnat nizolarini ko‘radi.
Myehnat nizolarini ko‘ruvchi komissiyalar quyidagi masalalarga taalluqli
nizolarni ko‘rib chiqadi:
1) belgilangan ish normalari va ishbay baholarning qo‘llanishi,
shuningdek ish normalarining bajarilishini ta’minlovchi mehnat shart-
sharoitlari;
2) boshqa ishga ko‘chirish va ko‘chirilgan taqdirda, mehnat haqi
to‘lash;
3) mehnat shartnomasining ish beruvchining tashabbusidan tashqari
bekor qilinishi;
4) ish normasi bajarilmagan, bekor turib qolingan va sifatsiz
mahsulot ishlab chiqarilgan hollarda mehnatga haq to‘lash;
5) ish vaqtidan tashqari soatlar va tungi vaqtda ishlaganlik uchun haq
to‘lash, dam olish va bayram kunlarida ishlaganlik uchun kompensatsiya
berish;

---

166
6) ishdan bo‘shatilganda nafaqa to‘lash;

7) maxcyc ish kiyimi, maxsus poyafzal, individual himoya vositalari,
sut yoki shunga teng boshqa oziq-ovqat mahsulotlari berish.
Umuman olganda, mehnat nizolari komissiyasi mehnat to‘g‘risidagi
qonunlar, jamoa shartnomalari, jamoa kelishuvlari va mehnat shartno-
malari, qoidalar, nizomlar va yo‘riqnomalarning qo‘llanishi bilan bog‘liq
mehnat nizolarini ham ko‘radi.
Ular quyidagi masalalarga taalluqli nizolarni ko‘rib chiqishga haqli
emaslar:
1) ish normalarini (ish vaqti normalarini), lavozim maoshlarini
o‘zgartirish va tarif stavkalarini belgilash, shtatlarni o‘zgartirish;
2) davlat ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha nafaqalar hamda pensiyalarni
hisoblab chiqish, tayinlash va to‘lash, nafaqa va pensiya to‘lash uchun
talab qilingan mehnat stajini hisoblab chiqish;
3) ish beruvchining tashabbusi bilan ishdan bo‘shatilgan xodimlarni
o‘z ishiga qayta tiklash;
4) uy-joy berish, taqsimlash, shuningdek xodimlarning maishiy
ehtiyojlarini qondirish to‘g‘risidagi masalalarga oid nizolar.
Mehnat nizolari komissiyasi mehnat nizosini ariza berilgan kundan
e’tiboran 10 kun muddat ichida ko‘rib chiqishi shart. Nizo ariza bergan
xodimning ishtirokida ko‘riladi. Xodimning ishtirokisiz nizoni ko‘rib
chiqishga uning yozma arizasi bo‘lgan taqdirdagina yo‘l qo‘yiladi.
Xodim, kasaba uyushmasi qo‘mitasi yoki xodimlarning boshqa vakillik
organi mehnat nizosining ko‘rib chiqilishida ishtirok etish uchun advokat
taklif qilish huquqiga ega.
Mehnat nizolari komissiyasi majlisga guvohlarni chaqirish,
mutaxassislarni taklif qilish, ish beruvchidan zarur hisob-kitoblar va
hujjatlarni taqdim etishini talab qilish huquqiga ega.
Majlisda komissiyaning qarori ish beruvchi va kasaba uyushmasi
qo‘mitasi yoki xodimlarning boshqa vakillik organi vakillari o‘rtasidagi
kelishuvga binoan qabul qilinadi.
Komissiyaning qarori dalillar bilan isbotlangan, mehnat to‘g‘risidagi
qonunlar va boshqa normativ hujjatlarga, mehnat shartnomasiga
asoslangan bo‘lishi kerak.
Komissiya qarorining nusxasi u qabul qilingan kundan e’tiboran 3 kun
ichida xodimga, ish beruvchiga va kasaba uyushmasi qo‘mitasi yoki
xodimlarning boshqa vakillik organiga topshiriladi.

---

167
Mehnat nizolari komissiyasining qarori bu qapor ustidan shikoyat

qilish uchun belgilangan 10 kunlik muddat o‘tganidan keyin, 3 kun ichida
ish beruvchi tomonidan bajarilishi kerak.
Ish beruvchi belgilangan muddat ichida komissiya qarorini bajarmasa,
mehnat nizolari komissiyasi tomonidan xodimga ijro varaqasi kuchiga ega
bo‘lgan guvohnoma beriladi.Agar xodim ish beruvchi ustidan yuqorida
belgilangan muddat ichida tuman (shahar) va tumanlararo fuqarolik
sudiga ariza bilan murojaat etsa, guvohnoma berilmaydi.
Mehnat nizolari komissiyasi bergan guvohnoma asosida tuman
(shahar) sud ijrochisi ko‘pi bilan 3 oy ichida mehnat nizolari
komissiyasining qarorini majburiy ijro ettiradi. Mehnat nizolari
komissiyasi 10 kunlik muddat ichida mehnat nizolarini ko‘rib chiqmasa
yoki hal etmasa, manfaatdor xodim ushbu nizoni ko‘rishni tuman (shahar)
sudiga o‘tkazishga haqlidir.