Microsoft Word mvmao uzk doc

1. Ахборотни танлаш ва ғояни шакллантириш. Бу босқичда ахборотни 
қабул қилувчига қандай топшириқни, қайси ғояни бериш тўғрисида фикрлайди 
ва уни шакллантиради. 
2. Ахборотларни кодлаштириш ва ахборот (хабар)ни шакллантириш. 
Бу ерда ахборотни жўнатувчи ўзининг ғоясини чизмаларда, график ва 
схемаларда, ёзма овозда ёки тасвирда кодлаштиради. 
3. Алоқа қилиш каналини танлаш ва ахборот (хабар)ни узатиш. 
Кодлаштириш билан бир қаторда ахборотни узатувчи коммуникацияг? 
мувофиқ равишда узатиш каналини танлайди. Шундай каналлар туркумига: 
почта, телефон, телефакс, электрон почта, компьтер шохобчаси ва бошқалар 
киради. 
4. Декодлаштириш ва ахборотни қабул қилиш. Декодлаштириш 
деганда узатилаётган хабарни ахборотни қабул қилувчи фикрига ўтказиш, 
белгиларда ифодалаш тушунилади. Агар бир томон ахборотни таклиф этса, 
иккинчи томон уни ҳеч қандай тўсиқсиз қабул қилса ахборот алмашган 
ҳисобланади. Аммо ҳар хил тўсиқлар сабабли, ахборот етказилгунча йўл-

---

110
йўлакай турли шов-шувларга дуч келиб асл моҳиятини йўқотиш мумкин. Шу 
сабабли тескари алоқа ҳам мавжуд.
5. Ахборотни талқин қилиш ва жавобни шакллантириш. Бу босқичда 
ахборот узатувчи билан ахборотни қабул қилувчи ўз ўринлари билан 
алмашинадилар. Ахборотни қабул қилувчи олган ахборотни талқин қилади ва 
жавобни шакллантиради.
6. Жавобни узатиш. Шакллантирилган жавоб танлаб олинган канал 
орқали ахборотни узатганга қайтиб узатилади ва шу билан коммуникацион 
жараён тугайди. Ҳозирги пайтда энг муҳим коммуникация воситаси сифатида 
компьютерлар хизмат кўрсатмоқда. Улар ёрдамида ахборот тўпланади, 
дастурлар тузилади, маълумотлар банки ҳосил қилинади. Компьютерлар 
нафақат ишлаб чиқаришни бошқариш учун, балки иқтисодиётнинг барча 
жабҳалари учун ўта зарур. 
Шуни қайд қилиш лозимки, шахслар аро ахборот алмашув жараёнида 
айрим муаммолар туғилиши мумкин. Oундай муаммолар туркумига 
қуйидагиларни қайд қилиш мумкин:
• Идрок қилишдаги руҳий фарқ; 
• Маънавий (семантик) тўсиқ; 
• Но верБал имо-ишоралар; 
• Филтрлаш; 
• Алоқа каналларининг хаДдан ташқари кўпайиб кетиши; 
• Номақбул ташкилий структура (таркиб). 
Маълумки, кишилар бир хил маълумотни ўзларининг билим даражалари, 
хаётий тажрибалари, қизиқиш доиралари, Эҳтиёжлари, хиссий туйғуларининг 
турличалигидан ўзларича турлича талқин қиладилар ва қабул қиладилар. Бу 
ўринда раҳбар билан бўйсинувчи ўртасидаги муносабат ҳам муҳим рол 
ўйнайди. Бир-бирига ишонч ва ўзаро бир-бирини англаш бор жойда ахборот 
кўлами кенгаяди, уларнинг аниқлиги ошади, жавобгарлик ҳам бир хилда 
бўлади.