Microsoft Word navoiy farhod va shirin nazm lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
380
boshqacha yo‘l tutadi. «Xusrav obrazini tamomil salbiy qilib beradi va hayot logikasiga mos deb 
topadi. Navoiy ekspluatator tabaqalarning kirdikorlarini, ularning ijtimoiy basharasinn fosh etishda o‘z 
salaflariga nisbatan juda oldinga ketdi, adabiyotda xalqchillikni har tomonlama chuqurlashtirib,. 
gumanizm bayrog‘ini juda baland ko‘tardi» (Hayitmetov A. Navoiyning ijodiy metodi masalalari. 68-
bet). 
11. Ashraf – shu mavzuda qalam tebratgan shoir. Navoiy u haqda o‘zining «Majolis un-nafois» 
asarida quyidagilarni. yozadi: «Darveshvash va nomurodsheva kishi erdi. Va kiyiz bo‘rk ustiga 
qurchuq chirmar erdi. Va el bila dag‘i omizishi oz erdi. Ko‘prak avqot «Xamsa» tatabbu’ig‘a sarf qilur 
erdi, to ul kitobni tugatur tavfiqi topti. Voqian o‘z xurdi holig‘a ko‘ra yamon bormaydur...» (Navoiy. 
Majolis un-nafois. Ilmiy-tanqidiy matn. 1961. 13-bet). 
12. Navoiy bu mavzuda yana bir noma’lum shoir qalam tebratganini yozadi. 
Adabiyotshunoslikda Navoiy ko‘zda tutayotgan shoir XIV asr yarmilarida Shimoliy 
Ozarbayjonning Ardabil viloyatida yashab ijod qilgan Orif Ardabiliy bo‘lishi ehtimol, degan (Orasli N. 
Muxteser Azerbaychan edebiyati tarixi. I. 118 s.) masalani birinchi bo‘lib H.Orasli ko‘tarib chiqqan 
edi. Keyinchalik Orif Ardabilin va uning «Farhodnoma» asarini maxsus tadqiq etgan H. Orasli bu 
to‘g‘ridagi faraziyani tasdiqlovchi va ba’zi shubha uyg‘otuvchi faktlarni keltiradi (Orasli N. Arif 
Ardebili va onun «Ferhadname» poemasi, 157–159-betlar). 
X 
Bu bob Sulton Husayn Boyqaro madhiga bag‘ishlanadi. 
1. Shoh G‘oziy – bu yerda Sulton Husayn Boyqaro (1438–1506)ning laqabi, boshqa hukmdorlarga 
nisbatan ham qo‘llaniladi. 1469 y.dan umri oxiriga qadar Xurosonda hukmronlnk qilgan Husayn 
Boyqaro Alisher Navoiyning maktabdosh do‘sti edi. U «Husayniy» taxallusi bilan she’rlar yozgan, 
sohibi devon shoir ham bo‘lgan. Husayn Boyqaro qalamiga nasriy «Risolai Husayn Boyqaro» ham 
mansub. Unda Husayn Boyqaro Navoiyning lirik she’riyatiga va «Xamsa»siga yuksak baho beradi, 
shunday ulkan san’atkor, ulug‘ inson bilan bir davr, bir davlatda yashash baxtiga musharrafligidan, 
ayniqsa u bilan do‘st bo‘lganligidan shukronalar aytadi. Navoiy ham o‘zining «Majolis un-nafois», 
«Muhokamat ul-lug‘atayn» va devonlari debochalarida Husayn Boyqaro ijodini, uning o‘zbek tili va 
she’riyati ravnaqiga qaratilgan faoliyatini alohida ta’kidlab o‘tadi. 
2. Haydar – ayn. sher demakdir; payg‘ambarning kuyovi Alining laqabi. Shoir bu yerda jang 
maydonida Husayn Boyqaronn sherga o‘xshatmoqda. 
3. Jamshid – Eronning afsonaviy shohlaridan. U qurol-aslaha, ipak va ranglar ixtiro qilgan, ulkan 
binolar qurdirgan ekan. Uning davrida odamlar farovon yashagan, xastalik nima, o‘lim nima bilmagan 
emish. Bunda kibr-havoga berilib ketgan Jamshidni jazolash uchun xudo istilochi Zahhokni yuborgan, 
u Jamshidnn arra bilai ikki bo‘lib tashlagan emish. Badiiy adabiyotda ko‘pincha Jamshidning sehrli 
jomi qalamga olinadi. Go‘yo unda Jamshid o‘z zamonida istagan odam va joylarni ko‘ra bilar ekan. 
Navoiy Husayn Boyqaroni ana shu Jamshid taxtiga o‘tirgan deb ta’riflamoqda. 
4. Kayon – qadim afsonaviy Eron shohlari sulolasining umumiy nomi. Firdavsiy «Shohnomasi»da 
qalamga olingan Kayumars, Kayqubod, Kaykovus, Kayxusrav kabi shohlar shu sulolaga mansubdir. 
Shoir Husayn Boyqaroni ana shundagi oliy nasab shohlarniig jomidan may ichgan, – deyish bilan 
uning oliy nasabiga ishora qilmoqda. 
XI 
Bob Husayn Boyqaroning o‘g‘li Badiuzzamon Mirzo madhiga bag‘ishlanadi. 
1. «Xalladallohu mulkahu va abbada davlatahu» – «Xudo mulkini va davlatini abadiy qilsin» (Shoh 
ismidan keyin aytiladigan yoki yoziladigan ibora). 

---

Alisher Navoiy. Farhod va Shirin