Microsoft Word navoiy farhod va shirin nazm lotin ziyouz com doc
Download 0.87 Mb. Pdf ko'rish
|
Alisher-Navoiy.FarhodvaShirin
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
383 XIV Bu bob sarlavhasidan Farhodning yigitlik chog‘larida o‘ynab-kulish o‘rniga g‘am-anduh chekib, bulbuldek fig‘on qilishi, bundan diltang bo‘lgan xoqon o‘g‘lini ovutish uchun to‘rt qasr bino qilish rejasini tuzgani ma’lum bo‘ladi. 1. Bu va avvalgi uch baytning mazmuni: nayrangboz o‘yinchilar bevafo osmonga o‘xshab ko‘kning aylana muhra (bu yerda «muhra» nayrangbozlarning jomchalar ostida yashiradigan soqqalari ma’nosida ishlatilgan) o‘g‘irlagan edilar. Ular o‘z nayranglarini ko‘rsatar ekanlar, falak har lahzada o‘n marta pand yer (ya’ni g‘ayratlanar) edi. Ular tunni yoritib, kunduzni qorong‘ilatar, suvdan o‘t yondirib, o‘tdan suv chiqarib separ edilar. Shu’lali o‘tdan isiriq ko‘kartirib, o‘rgimchakning toriga temirchining sandonini osib qo‘yar edilar. Shoir bu o‘yinchilar san’atinn kuy-qo‘shiqlar shod eta olmagan, aksincha, uni yanada dardu g‘am girdobiga solgan Farhodni biroz bo‘lsa-da, ko‘nglini ochish uchun namoyish qilinganligini g‘oyat mahorat bilan ta’riflaydi. 2. Baytning mazmuni: yana bir yozlik qasr qurilsa, u nozu ne’matlarning bo‘ston saroyi bo‘lsa. 3. Baytning mazmuni: yana bir kuz fasliga moslab qasr qurilsa, uning bo‘yoqlari xazon rangidek sarig‘ bo‘lsa. 4. Baytning mazmuni: yana bir qishlik qasr qurilsa, unga oq rangli Xitoy matolari to‘shasalar. XV Bu bobda Navoiy Xoqonning vaziri Mulkoro afsonaviy Eram bog‘iga monand 4 qasr qurilishiga sarkor va me’morlar tayin qilib, ish boshlab yuborgani, Farhodning esa hunarmandlar san’atini tomosha qilib, toshtarosh Qoran ishidan hayratga tushib, uning san’atini o‘rganish ishtiyoqida yongani bayon etiladi. 1. Eram – Eram, jannatga o‘xshash go‘zal va xushhavo bog‘ning nomi. Uni Od qabilasidan afsonaviy zolim Shaddod barpo qilgan, deyiladi. 2. Qoran – dostondagi toshtarosh ustaning nomi. 3. “Kan-naqshi fil-hajar» – arabcha: «toshga o‘yilgan naqshdek” ma’nosini anglatadi. 4. Boniy – dostondagi me’morning nomi. 5. Bu baytda shoir baland havoza ustidagi roza – binokor ustani falakdagi Zuhal yulduziga o‘xshatmoqda. Navoiy bu to‘rt qasr qurilishini shunday mahorat bilan tasvirlaydiki, ishning rejalanishidan to binolar qad ko‘targunga qadar bo‘lgan mehnat jarayonini hayotiy, real tarzda tasavvur qilish mumkin. Muhandisu me’mor, naqqoshu toshkesar, paxsachilaru g‘ishtchilar, temirchilaru rassomlar, ishboshilaru pardozchilarni, ularning mo‘‘jizakor mehnatini shoir alohida ta’riflaydi. Ayniqsa, ishning qizg‘inligi, hamma o‘z o‘rnida muayyan ish bilan yonishi, yelib-yugurishi, mehnat jarayoni haqida katta, qaynoq mehr bilan so‘z yuritiladi. 6. Ko‘hi-Qofi – butun yer yuzini o‘rab turadigan afsonaviy tog‘ning nomi. 7. Shoir bu va keyingi baytlarda Farhodning Qoranning san’atiga qoyil qolib, uning tesha va toshga pardoz beruvchi metini nima sababdan hech bir zarar topmay osonlikcha toshlarni yo‘nib, o‘yib gul va naqshlar solayotgani haqidagi savoliga Qoranning bergan javobini bayon etadi. Hamma gap ularni yasashda suv berishga bog‘liq ekan, bu sirni esa dono usta hech kimga oshkor qilmas ekan. Farhod katta ishtiyoq va zavq bilan Qoran san’atini kuzatib turib o‘rganib oladi hamda o‘zi uning yonida astoydil ishga tushib ketadi. XVI Bu bob sarlavhasida Farhodning Qorandan toshyo‘narlik, Moniydan naqqoshlikni, boshqa hunar |
