Microsoft Word shaytanat4 ziyouz com doc
Download 5.08 Kb. Pdf ko'rish
|
Shaytanat 4- kitob (2)
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
6 bog‘lagan odam ham tobut oldida o‘ynaydimi?» Bu savolni eshitgan Kesakpolvon qah- qah otib kularmish. «To‘y bo‘lganidan so‘ng o‘ynayman-da» dermish. «To‘y? — deb ajablanarmish kafanlangan Asadbek, — kimga to‘y, kimga aza?» «Bizga to‘y, — dermish Kesakpolvon, — senga esa aza...»Keyin mozorga olib borishdi. Mozormi yo shahar ahlatxonasimi — ajratish qiyin bo‘lgan bir joy. Agar shu joyni o‘likka ko‘rsatib «so‘nggi makoningni ko‘rib qo‘y» deyilsa, o‘rnidan turib qochib qolishi aniq. Lekin kafanga chirmalgan Asadbek chorasiz emish, qocha olmasmish. Lahadga qo‘yilib, tuproq tortila boshlaganida qorining tilovati eshitilmaydi, bilaks, yana o‘sha qo‘sh surnay, qo‘sh nog‘ora avjiga chiqadi. Hamma o‘ynaydi-quvnaydi. «O‘lik ko‘mishga ham qasam ichirvordilaring...» deb g‘ijinarmish lahaddagi Asadbek. Keyin qarasa lahaddagi boshqa odammish, o‘zi qabr tepasida turganmish. Lahadning og‘zi ochiqmish, pastda yuzi ochilib, qiblaga moyil qilib qo‘yilgan odamga «Kim ekan?» deb qararmish-u, ammo tanimasmish...» Ko‘rganlari mana shular. Dahshat desa dahshat emas, fikrlashga, ma’ni qidirishga ham arzimaydigan ta-yinsiz bir manzara... O‘sha onda shu fikrda edi. Ammo ertasiga, Chuvrindining o‘limini eshitgach, bema’ni sanalgan shu tushni yana yodga oldi. Yuzi ochilib, qiblaga moyil qaratib qo‘yilgan mayitni esladi. Tobut oldida, so‘ng qabr atrofida o‘ynayotgan Kesakpolvon ko‘z oldida gavdalandi. «Bizga to‘y, senga aza», degan gap qulog‘i ostida jarangladi. Chuvrindining uyiga kelib kutilmagan fojiadan gangib qolgan o‘g‘lini bag‘riga bosganida, o‘z farzandiday suyumli bu yigitchaning xo‘ngrab aytgan gaplari kechagi tush zindonining qulfiga kalit bo‘lib tushdi go‘yo. «Kechasi chaqirtirgan ekansiz, kelganlarida kayflari bor edi, mashinani men hayday qolay desam, ko‘nmadilar... Ajal chaqirgan ekan...» Ajal chaqirgan ekan... Nima demoqchi bola? «Siz — ajalsiz!» demoqchimi? Bolaning o‘ylamay aytib yuborgan gapi Asadbekni o‘ylantirib qo‘ydi. Chuvrindini u chaqirtirmagan edi. Kim chaqirtirdi? Chaqirtirgan «ajal»-ning ismi — Haydar-Kesakpolvonmi? Yo Xongireyning chayonday izg‘ib qolgan odamlarimi? Yo xojasiga sodiq qolgan Hosilboyvachchaning yigitlaridanmi? Qancha o‘ylamasin, tarozining pallasi Kesakpolvon tomon bosib ketaverdi. «Xongirey ham, Hosilboyvachchaning yigitlari ham Mahmudni o‘ldirib bir manfaat topolmaydi. Kasd qilsa menga tashlanardi. Yo meni «o‘ladigan kasal, shunday ham tinchib ketadi», deb ayashadimi», degan xulosaga keldi. Xulosasi bir tomondan to‘g‘ri edi: Xongirey uning tuzalmas xasta ekanini bilgach «xotirjam o‘lvolsin», deb marhamat qilgan edi. Xulosaning noto‘g‘ri yeri shundaki, xotirjam o‘lvolishga izn bergan Xongirey uning xotirjam o‘lishini xotirjam ravishda kuta olmas edi. «Qirol o‘ldi, yashasin qirol!» deganlaridek yangi qirol muammosi uni befarq qoldirish mumkin emasdi. Gap o‘ziga mute odamni qirol taxtiga o‘tqazishdagina emas. Taxtga kim o‘tirsa ham qayirib olishga qurbi yetadi. Bo‘ysinishni istamagan yangi qirolga atalgan bittagina o‘q to‘pponcha o‘qdonida zanglab qolmaydi. Xongireyning muddaosi bosh-qa: Asadbekka vafo qilmagan taxtga lalaymagan odam o‘tirishi shart. Siyosatchilar tili bilan aytganda, bu taxtga kurash yo‘li bilan borgan ma’qul. Kim aqlliroq bo‘lsa, kim rahmdil bo‘lmasa, kim raqibi qalbini sug‘urib olib chaynab yutishga qodir bo‘lsa — o‘sha qirol! Asadbek Kesakpolvonning taxtga intilishini kutgan-u, ammo Xongireyning bu maqsadidan bexabar edi. Kesakpolvonning karnay-surnay navosiga emas, balki Xongireyning do‘mbrasiga o‘ynayotganini keyinroq fahmlaydi. Keyinroq fahmlaydiyu ilon chaqib dog‘da qolgan odam holiga tushadi. Ingraydi, to‘lg‘onadi, qani edi bundan bir foyda bo‘lsa?! Bunga hali vaqt bor. Hozircha ilon uning iliq bag‘rida, ozgina besaranjomligi inobatga |
