Milliy arxeologiya markazi raxmon ibragimov arxeologiya

Eylaton madaniyati. Farg‘ona vodiysida Chust madaniyatining 
davomida Eylaton madaniyati (mil. avv. VII–IV asrlar) faoliyat 
yuritgan. Eylaton madaniyatiga doir yodgorliklar Farg‘ona 
vodiysining deyarli barcha hududida tarqalgan. Bu madaniyatga oid 
yodgorliklar ko‘hna shaharlar, o‘troq dehqonchilik qishloqlari va 
chorvador qabilasining qabrlaridan iborat. 
Eylaton bosqichi Farg‘ona vodiysidagi manzilgohlarining tuzilishi 
va mudofaa tizimida o‘zgarishlar sodir bo‘ladi. Manzilgohlar ilgaridan 
rejalashtirilgan loyiha bo‘yicha to‘g‘ri to‘rtburchak shaklida qurila 
boshlaydi. Mudofaa devorida to‘g‘ri to‘rtburchak burjlar paydo bo‘ladi. 
Eylaton madaniyatga oid yodgorliklar orasida shu nomdagi 
manzilgoh yaxshi o‘rganilgan. Manzilgoh Qoradaryo bo‘yida joylashgan, 
umumiy maydoni 200 ga dan iborat. Manzilgoh ichki (20 ga) va tashqi 
qismdan tashkil topgan. Ichki qismi qudratli mudofaa tizimiga ega. Ikki 
qatordan iborat mudofaa devorining pastki qismi guvala va yuqorisi 
xom g‘ishtdan 4 m qalinlikda barpo etilgan. Mudofaa devori kvadrat 
burjlar bilan kuchaytirilgan. Murakkab tuzilishga ega bo‘lgan bunday 
fortifikatsiya Chust madaniyatining shahar turidagi manzilgohlarida 
uchramaydi, aksincha, O‘rta Osiyoning janubiy viloyatlari uchun xos. 
Manzilgoh birinchi devoridan 500 m masofada, unga parallel 
qilib qurilgan ikkinchi devor joylashgan. Ehtimol, ikkinchi shahriston 
harbiy xavf tug‘ilgan paytda aholi chorva mollarini himoya qiladigan 
joy bo‘lishi mumkin. 
Sarvontepa va Simtepa yodgorliklari ham Eylaton madaniyatiga oid. 
Sarvontepa yodgorligidan mil. avv. I ming yillikning o‘rtalarida qurilgan 
dastlabki mudofaa devorining saqlanib qolgan qismi ochilgan. Bu 
yodgorlik Andijon shahrining eng qadimgi o‘rni hisoblanadi. 

---

149 
1. Chust madaniyati sopollari. 2. Eylaton madaniyati sopollari 
3. Chorvadorlarga oid qabrlardan topilgan sopollar. 
Eylaton madaniyati xo‘jaligining asosini sug‘orma dehqonchilik tashkil 
etgan. Dehqonchilikda arpa, bug‘doy va tariq ekilgan. Guruch ekish ham 
mana shu davrda boshlagan. Xo‘jalikning ikkinchi tarmog‘i chorvachilik 
hisoblangan. Chorvachilikda asosan kichik tuyoqli chorva mollari boqilgan. 
Chorvachilikda ikkinchi o‘rinni qoramol va yilqichilik egallagan. 
Sopol buyumlari dastlab qo‘lda va keyinchalik sekin aylanadigan 
kulolchilik charxida yasalgan. Bu davrda temirdan yasalgan 
buyumlarning soni ko‘payadi. Bronza ahamiyatini yo‘qotmaydi. 

---

150 
Toshga ishlov berish va to‘qimachilik hunarmandchiligi ishlab 
chiqarishining muhim tarmog‘ini tashkil etgan. 
Ayrim mutaxassislar amurgiya saklarini Farg‘ona vodiysi 
hududiga joylashtiradi. Ma’lumki, amurgiya saklari ahamoniylar 
davlati tarkibiga kirgan. Yozma manbalarda amurgiya saklarining 
Roksanaka va Fosta shaharlari to‘g‘risida ma’lumotlar mavjud. 
Farg‘ona vodiysining Eylaton davriga oid yirik manzilgohlari 
ahamoniylar shaharsozligi usulida barpo etilib, ularni yozma manbalarda 
qayd etilgan shaharlar bilan qiyoslash mumkin.